Deze Urkse visser fileert - als enige in Nederland - verdoofd
Er zijn veel zorgen over het doden van de vis die we eten. In Urk vond ik een visser die een diervriendelijke oplossing heeft gevonden.
Het liefst hebben we ons voedsel zo natuurlijk mogelijk. Geen genetische modificatie, geen antibiotica, geen chemische bestrijdingsmiddelen, geen overvolle stallen of kweekvijvers.
Wat is er natuurlijker dan wild gevangen vis? Hun hele leven hebben ze frank en vrij in zee gezwommen – hoe natuurlijk wil je het hebben. Veel diervriendelijker wordt het niet.
Maar de dood van een wild gevangen vis zal niet iedereen bekoren. Wild gevangen vissen sterven doorgaans ergens in het productieproces en worden niet zelden onverdoofd van hun organen ontdaan.
Lees hier meer over visvangst en pijn.
Kan het niet anders? Ja, zo leerde ik op Urk.
Voorloper van duurzame visserij
Louwe de Boer is met zijn broers eigenaar van Ekofish Group, een reder met drie vissersschepen. De Boer is een grote, vriendelijke man met een stevige handdruk. Een echte Urker, nazaat van een oud en omvangrijk vissersgeslacht en behept met dat fraaie accent waarbij zo nu en dan de eerste ‘h’ van een woord niet wordt uitgesproken en ‘sch’ verandert in ‘sk.’ Op tafel in zijn kantoor ligt een oude bijbel.
Met Ekofish is De Boer een voorloper in de duurzame visserij in Nederland. Zijn bedrijf was in 2005 een van de eerste Nederlandse visserijen die het traditionele boomkortuig (visnetten die met zware balk over de zeebodem worden gesleept) verruilde voor het moderne ‘twin rig’, wat tot minder brandstofgebruik, bodemberoering en bijvangst leidt. Hij was ook de eerste visser op platvis die het duurzaamheidskeurmerk MSC kreeg.
En nu is hij de eerste Nederlandse visser die experimenteert met het verdoven van platvissen als schol vóórdat ze ‘gestript’ worden, jargon voor het ontdoen van organen. Revolutionair, want op die manier sterven vissen pijnloos.
De Boer: ‘Het werkt fantastisch. De vissen komen aan boord en dan gaan ze door een machine die ze een stroomstoot geeft. Ze zijn direct in coma. Die wetenschappers hebben met gevoelige sensoren hun hersenactiviteit gemeten – je weet niet wat je ziet: na die stroomstoot is het grafiekje op het scherm helemaal vlak. Na een minuut of twintig ontwaken ze weer. In die tijd sorteren wij de vis, stript een machine ze van hun ingewanden en gaan ze op het ijs. Ze sterven terwijl ze in coma zijn.’
Want: dat levert betere vis op
Waarom verdooft De Boer de schollen die hij vangt? ‘Het past in ons bedrijfsmodel. In 2004 verkeerde de visserij in een diepe crisis en had de sector zwaar te lijden onder de hoge brandstofprijzen. We gooiden het roer om: we wilden geen bulk meer leveren, maar ons onderscheiden met uitstekende vis die ook meer oplevert. In onze zoektocht kwamen we uit op duurzame vis met het MSC-keurmerk. Deze nieuwe koers – duurzaamheid – bleek een uitstekende keuze: de vis levert meer op en we verbruiken minder brandstof. We zijn nu een financieel gezond bedrijf dat groeit.’
Maar waarom dan de vis verdoven? De Boer: ‘Klanten van een Zwitserse supermarkt brachten me een paar jaar geleden op het idee. Op de website van die supermarkt was een filmpje te zien hoe wij op zee vissen. Zag er prachtig uit, vonden wij, maar enkele klanten uitten op die website hun zorgen: ze zagen de vissen op dek naar lucht happen en dat vonden ze zielig. Ze vroegen zich af hoe die vissen aan hun dood kwamen.’
Die online reacties waren voor De Boer een eye-opener: ‘Ikzelf heb er nooit erg in gehad – ik ben visser, voor ons is het de normaalste zaak van de wereld dat vissen na het strippen sterven. Maar dierenwelzijn wordt steeds belangrijker voor consumenten, dus op een dag gaan ze ook vragen stellen over het welzijn van vissen. Dan kan ik maar beter zorgen dat mijn vis aan die nieuwe criteria voldoet.’
Het resultaat? People, planet, profit and…pride
Er zijn ook andere voordelen. Nu wordt vis met de hand gestript, de machine doet dat twee keer zo snel. Die machine kan echter alleen maar strippen als de vis stilligt. De vis vooraf doden vermindert de kwaliteit van de vis en dus moet hij verdooft worden – mechanisch strippen en verdoven gaan dus hand in hand. Ekofish kan dus twee keer zo snel de vers gevangen vis op het ijs hebben liggen en dat levert meerwaarde op: hoe sneller de vis koud ligt, hoe verser hij is en hoe meer hij oplevert.
Daarnaast kan een schip langer van de wal wegblijven en dus meer vis vangen tijdens dezelfde tocht, hetgeen de kosten doet dalen. Ook op andere manieren levert het welzijn van de vis geld op. Een gave schol – dus zonder breuken en bloedvlekken – levert meer op. Daarom trekt Ekofish relatief korte baantjes, zodat de netten niet te vol raken en de vis niet te veel geplet wordt.
Voor De Boer speelt er nog iets mee: trots. ‘Bij duurzaamheid gaat het altijd over people, planet and profit. Ik wil daar nog een p aan toevoegen: pride. Iedereen loopt maar af te geven op de visserij en daar ben ik helemaal zat van. Ik wil laten zien dat we ook goed bezig kunnen zijn.’
Lees ook:
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
