Home sweet home. Hoe de woningmarkt de betekenis van ‘thuis’ verandert
Afgelopen vrijdag verscheen op De Correspondent mijn stuk over Funda en de vraag wat de huizensite voor miljoenen bezoekers zo’n aantrekkelijk tijdverdrijf maakt.
Het korte antwoord: Funda is een prachtige droommachine, waarmee je je eindeloos op allerlei plekken ‘thuis’ kunt fantaseren. Wat we daarbij wel eens vergeten is dat onder al dat dromen een ‘ideologie van huizenbezit’ schuilt, die dicteert dat een huis kopen een onontbeerlijke stap is in een mensenleven. En dat terwijl het voor veel mensen steeds moeilijker wordt een huis te kopen.
Deze ideologie heeft grote gevolgen voor de wooncultuur, zoals ik uitleg in het stuk, en er zijn wetenschappers die ervoor waarschuwen dat teveel nadruk op woningbezit leidt tot een verschraling van de verzorgingsstaat.
Hoogleraar Richard Ronald van de Universiteit van Amsterdam, die ik sprak over dit onderwerp, leidt de groep Houwel (Housing and Welfare State) die dit soort ontwikkelingen onderzoekt. Ze presenteren hun resultaten in mooie, samenvattende video’s, die ik aanraad voor wie meer wil begrijpen van de complexe relatie tussen huizenbezit en sociale ongelijkheid.
De ideologie van het huizenbezit en de alsmaar toenemende huizenprijzen transformeren de betekenis van ‘thuis’, zeggen de wetenschappers. Maar er blijven natuurlijk ook aspecten van dat begrip die tijdloos zijn en universeel. Waar je je thuis lokaliseert en hoe je het vormgeeft zijn wezenlijke vragen die bijna iedereen bezighouden.
Ik denk dat Funda aan dat soort vragen appelleert - ze laten zich goed projecteren op al dat mooie beeldmateriaal van veelbelovende vierkante meters.
Tijdens het schrijven van dit stuk realiseerde ik me dat dezelfde thuisgerelateerde levensvragen die me zo naar Funda trekken, ook een rol spelen in mijn favoriete tv-programma’s. Zo ben ik sinds een jaar totaal verslaafd aan het fantastische, prijswinnende Britse programma Grand Designs (in Nederland te zien als De grote verbouwing). Daarin volgt de charmante en erudiete ontwerper Kevin McCloud mensen die een eigen huis bouwen. Het zijn vaak megaprojecten, waarbij faillissement en echtscheiding altijd op de loer liggen, maar de eindresultaten zijn bijna altijd meer dan de moeite waard.
En ook Ik vertrek van AVROTROS, waarin Nederlanders een nieuwe start maken in het buitenland, vervult me altijd met vertedering en verwondering om zoveel menselijk dromen, streven en ploeteren om ergens je plaats onder de zon te verwezenlijken.