Je hoort en leest weinig van mij de laatste tijd, maar wees gerust: er komen veel mooie artikelen aan. Met twee collega’s, Mick van Biezen en Dennis l’Ami, werk ik hard aan verhalen over rechtsextremisme en de linkse reactie daarop.

Mick interviewt rechtsextremisten over hun motieven om zich bij een beweging aan te sluiten, over hun zoektocht naar een nieuwe identiteit en over hoe hun keuzes terugslaan op hun leven. De portretten moeten de aantrekkingskracht en werkwijze van Nederlandse extremistische groepen duidelijk maken.

Dennis reist ondertussen stad en land af om met Antifaleden te spreken en vat op die beweging te krijgen. De leden hebben diverse achtergronden, van communistisch, tot anarchistisch, tot gematigd sociaaldemocratisch. Wat houdt Antifa bij elkaar? En hoe opereert de club? Dennis gaat erover schrijven.

Mijn rol is het overzicht houden. Zoals jullie in mijn vorige nieuwsbrieven hebben kunnen lezen, verdiep ik mij verder in de onderliggende ideologieën van met name extreemrechts. Denk daarbij aan de invloed van:

  • historische, vooral Middeleeuwse en Germaanse
  • relatief moderne stromingen als neoreaction, techno-libertarisme,
  • het zogenoemde Traditionalisme, een zeer conservatieve, esoterische en invloedrijke (neo)fascistische stroming, waar de Italiaanse intellectueel Julius Evola de vaandeldrager van is;
  • het werk en de ideeën van de Nouvelle Droite, het Franse intellectuele antwoord op ‘mei 1968,’ met schrijvers als Alain de Benoist en Guillaume Faye;
  • en, zeer belangrijk, het werk van Antonio Gramsci, de vroegtwintigste-eeuwse Italiaanse denker wiens ideeën zowel voor extreemrechts als -links zo belangrijk zijn.

Ook ben ik druk met data-onderzoek bezig. Inmiddels heb ik een deel van het archief van Antifa-onderzoeksbureau Kafka bijna klaar voor analyse. Dit archief bestaat uit alle waargenomen bijeenkomsten en activiteiten, publicaties en publieke optredens van rechtsextremisten in Nederland tussen 2010 en het heden. Ik hoop de komende weken de eerste analyses te kunnen doen.

Maar geven we ze een platform?

We zullen geen onderwerpen schuwen. Op dit moment onderzoeken we bijvoorbeeld de ideeën over Human Biodiversity, een eufemisme voor de wens tot rassenscheiding. We pluizen uit wat precies de heersende rassenideeën binnen extreemrechts zijn en zullen ook de belangrijkste denkers daarover aan het woord laten, zoals de Amerikaan Jared Taylor.

De komende tijd kun je dus een aantal omstreden en soms onsmakelijke ideeën op De Correspondent verwachten. We zullen een aantal personen aan het woord laten - en ook hun menselijke kant laten zien - die normaliter geen platform krijgen in de reguliere media.

Ik vermoed dat niet iedereen hier even blij mee is. Toch vind ik het belangrijk om ook extreme denkbeelden en personen een platform te bieden, want:

  1. Om een fenomeen te begrijpen, moet je naar mensen luisteren.
  2. Empathie is heel iets anders dan sympathie.
  3. Sommige mensen binnen extreemrechts hebben originele analyses en ideeën.
  4. Natuurlijk plaatsen wij een verhaal altijd in context. Wij zijn en blijven een filter en zullen, waar nodig, stelling nemen.

Dan nog een belangrijke vraag die ongetwijfeld naar boven komt: waarom meer focus op rechts dan op links? Het antwoord is simpel. Op rechts gebeurt simpelweg veel meer, daar zit de politieke dynamiek. Links lijkt toch vooral in de defensieve modus te zitten. Er is wel een aantal nieuwe extreemlinkse bewegingen - en die zullen we zeker onder handen nemen - maar die lijken toch vooral een reactie te zijn op de opkomst van extreemrechts.

In dat verband kun je volgens mij ook Antifa zien. Er is genoeg te zeggen over de methoden van sommige activisten en dat zullen we zeker doen, maar ik denk niet dat je Antifa en extreemrechts gelijk kunt stellen: als extreemrechts opkomt, komt Antifa op, verdwijnt extreemrechts, dan verdwijnt ook Antifa.

Ik ben benieuwd hoe jullie hier tegen aankijken. In hoeverre moeten met name de ideeën en mensen van extreemrechts een plek krijgen op De Correspondent?

Dan heb ik nog een paar lees- en luistertips:

Allereerst een lezing van Mark Thompson, CEO van The New York Times. Voor de London School of Economics hield hij onlangs over de noodzaak van echt luisteren naar extreemrechts en -links. Zijn lezing gaat over hoe taal wordt gebruikt in het politieke discours en dat we op dat gebied nog veel kunnen leren van populisten en extremisten.

Ten tweede van The Baffler. Journalist Corey Pein interviewt Angela Nagle, schrijfster van Kill All Normies: Online culture wars from 4chan and Tumblr to Trump and the alt-right. Het interessante aan Nagle is dat ze veel weet van de online cultuur die rechtsextremisme de afgelopen twee jaar een boost heeft gegeven. Ook is ze kritisch op hoe links de mensen heeft verloren die zich nu tot extreem- of populistisch rechts voelen aangetrokken.

Tot slot een interessant stuk in Tabletmag over een van de intellectuele vaders van de moderne rechtsextremistische beweging: Paul Gottfried. Ik had nog nooit van hem gehoord. Opmerkelijk: hij is joods. laat goed zien dat de Alt-right niet uit de lucht komt vallen, maar een rijke (deels Europese) voorgeschiedenis heeft.