Het is koud, de bus rijdt te laat, de huur is te hoog en mijn salaris te laag
De Finnen hebben een speciaal woord voor wanneer veel mensen tegelijkertijd aan het klagen zijn: ‘valituskuoro,’ of ‘klachtenkoor.’
Het leek de Finse kunstenaars Tellervo Kalleinen en Oliver Kochta-Kalleinen wel aardig om het idee van een klachtenkoor eens letterlijk uit te voeren. Om een koor in het leven te roepen dus, waarin de zangers louter klachten ten gehore zouden brengen.
Klagen is een universeel fenomeen, dus een klachtenkoor kon wat hen betrof overal ter wereld worden georganiseerd.
De eerste stad die toehapte was Birmingham. Het Complaints Choir of Birmingham debuteerde in mei 2005 met een lied vol klachten. Een greep uit de tekst:
‘Why does my computer take so very long? Why won’t the bus driver talk to anyone? Why is the beer so expensive in town? I want my money back, it’s always raining, my job is a cul-de-sac, and the bus is too infrequent at 6.30. Why don’t they pay me more, life was good before, and I am thirsty.’
Andere steden volgden met hun eigen klachtenkoren en klaagzangen, waaronder Helsinki, Hamburg, St. Petersburg, Jeruzalem, Melbourne, Budapest, Chicago, Singapore: naar schatting zijn er sinds 2005 wereldwijd zo’n 140 klachtenkoren opgericht.
De kunst van het klagen
Videoregistraties van de verschillende Complaints Choirs zijn terug te zien op YouTube. Ik word er, ondanks de negatieve bezigheid die klagen nu eenmaal is, erg vrolijk van. De klachten zijn met humor en gratie vertolkt, herkenbaar, maar tegelijkertijd ook vaak stad-specifiek.
(‘Ik kan geen ‘nee’ zeggen tegen werken tijdens de feestdagen, de roltrappen van de Oedo-lijn zijn te lang, en mijn was komt nooit schoon bij de stomerij vandaan,’ aldus bijvoorbeeld het klachtenkoor van Tokio.)
Onze beeldredacteur lsabelle van Hemert wees me op het bestaan van de Complaints Choirs omdat ik de afgelopen weken bezig was met een essay over de kunst van het klagen. Klagen heeft een slechte reputatie, al helemaal in een tijd die het ‘niet oordelen’ en de dankbaarheid hoog in het vaandel heeft staan.
Niets tegen mindfulness, tevredenheid en het geregeld tellen van je zegeningen, maar de bad rap die klagen krijgt is denk ik onterecht. Geen pleidooi tégen dankbaarheid dus, maar wel een lofzang op het mopperen. Want zou je niet kunnen stellen dat elke verandering, elk protest, begint met een klacht over wat er mankeert aan de wereld zoals die is? En kan klagen niet ook creatief zijn, sociaal, grappig?
Mijn klaagstuk staat sinds vandaag online: je kan het hier lezen. Ik ben benieuwd naar jullie antwoord op de vraag die ik in de oproep stel, namelijk: hoe neem je een klacht eigenlijk goed in ontvangst?
Moeders met spijt
Het waren opgewekte weken in huize Berger, want naast het klagen hield ik me ook nog bezig met spijt. Afgelopen maandag mocht ik in de Amstelkerk een column voorlezen op de boekpresentatie van Het groeit! Het leeft!, de nieuwe bundel van Marjolijn van Heemstra, over de eerste jaren met kind.
De avond ging onder meer over de dingen die je wel en niet mag en kan zeggen rondom moederschap. Ik ging wat dieper in op een emotie die voor moeders behoorlijk taboe is: namelijk, spijt van het feit dat je kinderen hebt gekregen.
De column kan je hier teruglezen. Er kwamen al veel mooie en tot nadenken stemmende reacties op; ik ben benieuwd naar die van jullie.
Goed weekend,
Lynn.
PS: Mijn verhaal Wie is er bang voor eenzaamheid? is onlangs vertaald naar het Deens (!): Derfor er vi blevet bange for enshomhed is te lezen én te beluisteren op Zetland.