Vimeo

Spanje is één van de landen die het hardst is getroffen door de eurocrisis. Het is een schoolvoorbeeld van wat er mis is gegaan sinds de invoering van de euro. Met de invoering van de gemeenschappelijke munt en het opgeven van een systeem van wisselkoersen daalden de rentes in Zuid-Europese lidstaten rap. Het gevolg was dat bedrijven, huishoudens en overheden zich, gebruikmakend van het goedkope krediet, diep in de schulden begonnen te steken.

In Spanje was dat vooral merkbaar in de vastgoedsector. Een nieuw tijdperk van eindeloos vastgoedpotentieel was aangebroken, zo was het verhaal. Vakantiehuisjes, seniorenresorts, golfbanen en hotels werden met Duits en Nederlands geld uit de grond gestampt. Spanje zou het Florida aan de Middellandse Zee worden.

Na 2008 begon overal in Zuid-Europa langzaamaan de rook van de kredietroes op te trekken. De vastgoedbubbel knapte. Nederlandse banken als SNS bleven zitten met de half-afgebouwde karkassen van luxe-appartementencomplexen. De eurocrisis, ontstaan door de schulden van zuidelijke landen, was daar. Sindsdien worden Griekenland, Portugal en Spanje overeind gehouden door Europa en het dat als tegenprestatie draconische bezuinigingsmaatregelen eist.

Voor de bevolking in de Zuid-Europese lidstaten is de crisis een ongekend drama. De werkloosheid is in Spanje en Griekenland tot ruim 25 procent, de levensstandaard loopt gestaag terug en de eerste berichten over tekenen van herstel helpen alleen de banken, en niet de burgers.

Het leven achter de cijfers

Toch wordt er in de nog relatief welvarende rest van Europa te weinig aandacht besteed aan het dagelijks leven van onze mede-Europeanen. Hoevaak krijgen we beelden te zien uit Portugal, Griekenland of Spanje die niet louter als illustratie dienen bij een zoveelste verhaal over onwillige politici, corruptie en falend beleid? Wanneer voelen we het leven achter de cijfers?

Om daar iets aan te veranderen, presenteer ik vandaag twee bijzondere korte films. De eerste is op mijn verzoek gemaakt door twee studentes van de filmacademie in Barcelona: Lucia Salvador en Alla Shadrova. Ze brengen in beeld hoe bewoners van een wijk in Barcelona zich organiseren om zich te kunnen weren tegen de banken, die overal mensen uit hun huizen zetten. De veroorzakers van de crisis blijven buiten schot en de ellende wordt afgewenteld op de zwakste schakels.

De tweede film is gemaakt door twee Nederlandse journalisten en filmmakers, en In Deurendorp hebben ze een prachtige metafoor gevonden voor de Spaanse teloorgang: vrijwel alle deuren die nodig waren ten tijde van de groei van de vastgoedmarkt werden in één dorp gemaakt. Dat dorp is nu een spookdorp vol verlaten gebouwen, ruïnes, vuil en kapotte toekomstdromen. Kropman en Juinen vertellen hun verhaal via een mooi gestileerde combinatie van bewegend beeld, voice-over, stills en een sterk fotografische mise-en-scène. 

Vimeo
Meer zien? In Griekenland is er leven na de crisis Eerder presenteerde ik een mini-documentaire over een groep mensen in Midden-Griekenland die een nieuw bestaan heeft opgebouwd. Bij hen is het geen crisis en wordt eigen eten verbouwd en energie opgewekt. Een hoopvolle blik op een nog altijd getormenteerd land. Bekijk hier de mini-documentaire uit Griekenland terug Ook in Brazilië grijpt de crisis om zich heen In deze mini-documentaire neemt gastcorrespondent Elizabeth Salgado ons mee naar Rio de Janeiro. Ze moet bevallen ten tijde van de grote demonstraties. Zoals veel vrouwen in Brazilië wordt ze daarbij min of meer gedwongen tot een keizersnede. Het toont de rauwe werkelijkheid achter de volkswoede in het land. Bekijk hier de mini-documentaire uit Brazilië terug