Ondergrondse opslag van CO2: een goed idee of niet?

Het kabinet-Rutte III zet er vol op in: de afvang en ondergrondse opslag van CO2. Carbon Capture & Storage (CCS) heet het. Maar is het een goed idee om daar geld aan uit te geven?

Ik heb me vaak kritisch over CCS uitgelaten, omdat andere technieken om CO2-uitstoot te voorkomen goedkoper zijn, en omdat CCS een oplossing is die de belangrijkste veroorzaker van de uitstoot, de hele fossiele-energieketen, ongemoeid laat. Of, in jargon: een end-of-pipe-oplossing.

Dat is volgens mij geen goede manier om duurzaamheid te bereiken. Tegelijkertijd is CCS misschien noodzakelijk om uitstoot af te vangen die anders niet te voorkomen is.

Voor wie zich breder wil informeren over deze techniek: hieronder enkele leestips.

Ik tip niet alleen stukken over CCS, maar wil hier ook de aandacht vestigen op BECCS - een techniek waarover je steeds meer zult horen. De afkorting BECCS staat voor Bio-energy with carbon capture and storage. Het idee is dat ‘biomassa’ zoals houtkorrels (de bio-energy of BE uit de afkorting) wordt verbrand in een elektriciteitscentrale, waarna de uitgestoten CO2 met CCS ondergronds wordt weggestopt.

In theorie is dit een manier om CO2 uit de atmosfeer te halen en zo ‘negatieve emissies’ te bereiken, want de bomen en planten die worden verbrand, hebben CO2 vastgelegd om te kunnen groeien.

Ik schrijf bewust dat het in theorie zo werkt, want in de praktijk gaat deze vlieger waarschijnlijk niet op. De reden: we zouden ongelofelijk veel land moeten gebruiken om de bomen te laten groeien die we daarna in elektriciteitscentrales verbranden.

‘Er wordt geschat dat een gebied ter grootte van India nodig is om BECCS toe te passen op de schaal die nodig is,’ schreef klimaatjournalist Elizabeth Kolbert vorige week in The New Yorker. Die ruimte is er niet, en als die ruimte er was, zouden we hem moeten gebruiken om voedsel te verbouwen, niet om bomen te laten groeien die we vervolgens opstoken.

De wrange realiteit is dat we in Nederland nu massaal biomassa bijstoken in kolencentrales zonder dat daarbij CCS wordt toegepast. Dat heet op papier ‘duurzame energie,’ maar uit onderzoek van platform Investico dat vorige week werd gepubliceerd in dagblad Trouw en weekblad De Groene Amsterdammer blijkt dat hout verstoken in kolencentrales juist tot méér uitstoot leidt.

‘Op korte termijn wordt met het verstoken van hout juist meer broeikasgas CO2 geproduceerd dan via kolen of gas,’ schrijven de onderzoekers van Investico. Toch is aan deze bijstook van biomassa sinds 2008 door opeenvolgende regeringen in totaal 9,3 miljard euro subsidie besteed - meer dan aan zonne- of windenergie.

Het klimaat is daarmee niet geholpen en schaarse euro’s die ook naar echt duurzame energiebronnen zoals zon en wind hadden kunnen gaan, zijn opgebrand. Het is een reflectie van afspraken uit het Energieakkoord dat in 2013 werd gesloten, en van het stemgedrag van politieke partijen in de Tweede Kamer. Daar hebben de afgelopen jaren vooral VVD en CDA zich hard gemaakt voor voortzetting van de bijstooksubsidie.

In het regeerakkoord van Rutte III is afgesproken dat deze subsidie na 2024 wordt stopgezet. Tegelijkertijd moet bijna een derde van de extra uitstootreductie die Rutte III wil bereiken, komen van het onder de grond stoppen van CO2. Met de verhalen hieronder kun je zelf je mening vormen over deze plannen.