De rechter bevestigt: farmaceut Wyeth is inderdaad verantwoordelijk voor hormoonschandaal

Na een jaar onderzoek publiceerden wij in september 2017 drie verhalen over een vergeten hormoonschandaal uit 2002.

In de zomer kregen zeugen op Nederlandse varkenshouderijen ernstige problemen bij de zwangerschap. Die werden veroorzaakt door met hormonen vervuild suikerwater dat in hun voer zat.

Grote hoeveelheden van dat besmette suikerwater zijn, zo bleek uit ons onderzoek, ook in de menselijke voedselketen terechtgekomen.

In ons tweede verhaal ‘Zo kwamen hormonen van Wyeth in voedsel terecht’ schetsten we hoe de inmiddels in Pfizer opgegegane farmagigant Wyeth, de bron van de hormoonvervuiling, fout op fout stapelde.

We betoogden dat het bedrijf grote verantwoordelijkheid draagt voor deze zogenoemde MPA-affaire.

De uitspraak van de rechter

Het gerechtshof in Den Haag velde dinsdag een vonnis in het hoger beroep van een gedupeerde varkenshouderij tegen Wyeth.

De rechter oordeelde dat Wyeth inderdaad onrechtmatig heeft gehandeld en mede aansprakelijk is voor de schade die het bedrijf leed.

Hij wijst op dezelfde misstappen van Wyeth die ook wij benoemden. De twee belangrijkste:

• Wyeth heeft van geen van de transporten van het farmaceutische afval kennisgeving gedaan. Terwijl het volgens Europese regelgeving verplicht is het land waarnaar afval wordt getransporteerd te informeren. Het bedrijf schuift de verantwoordelijkheid daarvoor af op de door haar ingeschakelde afvalmakelaar Cara. De rechter verwerpt dat. De tekst van de Europese verordening over de overbrenging van afvalstoffen ‘laat geen andere conclusie toe dan dat de kennisgevingsplicht rust op Wyeth.’
• Het Belgische bedrijf Bioland waar Wyeth het afval naartoe stuurde, had alleen een vergunning voor de verwerking van ‘schadesuikers,’ bijvoorbeeld afgekeurde partijen snoep, niet voor farmaceutisch afval. Wyeth vroeg er wel naar, maar verzuimde op te treden toen Bioland de belofte de vergunning op te sturen niet nakwam. ‘Daarmee heeft zij,’ oordeelt de rechter, ‘welbewust de ogen gesloten voor het feit dat die vergunning misschien niet toereikend was en kennelijk op de koop toe genomen dat zij haar afval overbracht of liet overbrengen naar een partij (in dit geval Bioland) die het afval niet mocht (en/of kon) verwerken.’

Door haar gedrag, zegt de rechter, ‘heeft Wyeth bewerkstelligd dat een belangrijke veiligheidsklep bij de overbrenging van afval, zijnde de controle door in dit geval, de Ierse en Belgische autoriteiten, niet kon functioneren.’

En nu?

Het farmaceutische bedrijf heeft ‘onrechtmatig gehandeld door het afvalsuikerwater zonder deugdelijk onderzoek over te (doen) brengen naar Bioland,’ stelt het gerechtshof verder.

Als ze het niet had gedumpt bij een bedrijf dat het helemaal niet kon verwerken ‘zou de schade zich niet hebben voorgedaan.’

De rechter heeft nu aan de desbetreffende varkenshouderij de opdracht gegeven een onderbouwde inventarisatie van de schade te maken.

De rechter heeft nu aan de varkenshouderij de opdracht gegeven een onderbouwde inventarisatie van de schade te maken

Daarna mogen de partijen om tafel om te kijken of ze tot een schikking kunnen komen, iets wat Wyeth tot nu toe altijd weigerde.

Wellicht uit angst dat het dan nog vele andere schadeclaims aan de broek zou krijgen. Want duizenden varkensboeren over heel Europa kregen besmet varkensvoer binnen. Meer dan vijftigduizend varkens werden vernietigd.

Ook de overheid was heel wat tijd, energie en geld kwijt aan het in de hand houden van de affaire en het, oordeelden wij, onder de mat vegen ervan.

De door Wyeth verspreide afvalstroom betekende volgens een geheim gehouden politierapport een ongekende dreiging voor de volksgezondheid in heel Europa.

Dit alles was niet gebeurd als een multinational die in het jaar van het schandaal 4,4 miljard dollar winst^* maakte zich netjes aan de regels had gehouden.

Lees hier de drie verhalen over de MPA-affaire: