1. The Congo We Listen To: ‘Nuance verpakt als spannende thriller’

Maite Vermeulen, correspondent Conflict & Ontwikkeling: Ik hou van verhalen waarin journalisten totaal open zijn over hun afwegingen. Dat maakt ze kwetsbaar – twijfel kan worden geïnterpreteerd als onkunde. De podcast van de NPR-serie Rough Translation laat zien dat juist deze openheid en de durf om te twijfelen tot ongekende inzichten kunnen leiden. Journalist Laura Heaton besluit een kijkje te nemen in het dorp Luvungi, dat in het nieuws is geweest als plaats delict van de grootste massaverkrachting ooit in Oost-Congo. Aantal slachtoffers: 387. Maar wanneer Heaton in het dorp aankomt krijgt ze het ongemakkelijke gevoel dat er iets niet klopt. Dit verhaal weet nuance te verpakken als een spannende thriller. Ik zat aan mijn koptelefoon gekluisterd – en ben nog steeds aan het nadenken over de gevolgen van dit verhaal voor mijn eigen werk.

2. Bob: ‘Een zoektocht naar de vorming van herinneringen’

Joeri Bakker, front-end developer: Een paar weken voor mijn oma overleed, vierden we haar 95e verjaardag. Mijn oom vroeg naar haar jonge jaren en al snel zaten wij allemaal stil te luisteren naar tal van nieuwe verhalen en oude herinneringen. Ze sprak over haar tijd in Indonesië, op de plantage van haar vader, en de spanning van de oorlogstijd. Maar deze herinneringen liggen diep. Zo nu en dan werd een hele heldere herinnering blootgelegd, maar net zo snel trokken de details en verbanden weer weg. In de zesdelige serie (VPRO) wordt net zo’n reis door het verleden gestart, vanuit gesprekken met de 84-jarige Elisa, wiens geheugen langzaam lijkt te verdwijnen. Het is een zoektocht naar de vorming van haar herinneringen, die telkens weer lijken uit te komen bij een grote liefde uit haar jeugd: Bob.

3. S-town: ‘Intriges in flyover country’

René Clerc, projectleider: S-town, oftewel shit town, is de bijnaam die de excentrieke en depressieve klokkenmaker John B. McLemore bedacht voor zijn woonplaats Woodstock, Alabama. Hij benadert een van de makers van radioprogramma This American Life (NPR) met een tip over een moord. De producer van de show duikt er vol in, raakt bevriend met John en geeft in zeven afleveringen een inkijkje in zijn belevingswereld en de intriges in dit stadje in flyover country. Complexe personages, een maker die betrokken is maar niet alle aandacht opeist en een niet-chronologische vertelvorm: dit alles maakt dat je in wordt gezogen. Het beste dat ik dit jaar luisterde.

4. The Butterfly Effect: ‘Over porno en nog zo veel meer’

Sanne Blauw, correspondent Ontcijferen: Ooit had een tiener in België een plan: wat als ik ervoor kan zorgen dat mensen gratis online porno kunnen kijken? Niet veel later zou hij Pornhub oprichten, inmiddels de grootste pornosite ter wereld. Journalist Jon Ronson zoekt in deze zevendelige podcastserie uit wat hiervan de gevolgen zijn voor de porno-industrie. Hij komt bizarre verhalen tegen, soms grappig, soms verdrietig: een vrouw die een postzegelverzameling vernietigt, een man die zelfmoord pleegt, een jongen die gedwongen wordt te verhuizen. En zo gaat over veel meer dan porno: het gaat over de onvoorspelbaarheid van de wereld, waarin de kleinste veranderingen grote gevolgen kunnen hebben.

5. The Basement Tapes: ‘Een herinnering aan hoe dun de fundamenten van onze waarheden zijn’

Michiel de Hoog, correspondent Sport: Een aangrijpend vader-en-zoon-verhaal, een les in de wetenschappelijke methode (meer specifiek: gerandomiseerde gecontroleerde experimenten), een herinnering aan hoe dun de fundamenten van huis-, tuin- en keukenwaarheden zijn. En dat alles schitterend verteld binnen 35 minuten. een aflevering in de podcastserie Revisionist History van Malcolm Gladwell, is steengoed. Gladwell krijgt regelmatig kritiek omdat hij ingewikkelde zaken zou versimpelen, maar ik zou het omdraaien. Ik denk dat hij als geen ander mensen kan interesseren in complexe zaken, en dat kan alleen door te versimpelen. Of, beter gezegd, door de essentie uit verhalen te destilleren. Deze aflevering is eigenlijk het vervolg op de aflevering Je kunt ze het beste allebei luisteren.

6. Tara Brach: ‘Een bron van wijsheid met grapjes tussendoor’

Jelmer Mommers, correspondent Klimaat & Energie: Wat is Tara Brach een heldin! Ze is opgeleid als psycholoog en omschrijft zichzelf als ‘onderwijzer in meditatie, emotionele heling en spirituele ontwaking.’ Dat is een mond vol maar ze maakt het waar. Brach geeft wekelijks lezingen Ze raakt altijd een snaar en haar verhaal lijkt op wonderlijke wijze precies te gaan over de dingen die me op dat moment bezighouden. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld weerbaarheid, angst, geluk, woede en omgaan met verandering. Ze verbindt die spirituele vraagstukken aan de staat van de wereld en is niet naar binnen gekeerd. Ze citeert dichters, monniken en hersenwetenschappers. Een bron van wijsheid met een troostende stem en mopjes tussendoor.

7. Hurry Slowly: ‘Een prikkelende benadering van het druk-druk-druk-mantra’

Jessica Best, engagement editor: gepresenteerd door de schrijver Jocelyn K. Glei, wordt gepresenteerd als ‘een podcast over hoe je productiever, creatiever en weerbaarder kan worden door the act of slowing down.’ Maar de podcast is veel interessanter dan meditatie-instructies of tips om een lege inbox te bereiken. Het is een diepgravende verkenning van onderwerpen als de gevaren van inschikkelijkheid, empathie en het eroderende effect van een breaking news-cultuur. Onder de gasten bevinden zich ondernemers, maar ook kunstenaars, ontwerpers, en filosofen. Het is een slimme, prikkelende benadering van de productiviteitscultus en het druk-druk-druk-mantra.

8. The Daily: ‘Inzage in het nieuws en het journalistieke proces’

Johannes Visser, correspondent Onderwijs: Ik fiets in 25 minuten van m’n werk naar huis, en een aflevering van The Daily duurt ruim 20 minuten. The Daily is de podcast van The New York Times, waarin het belangrijkste nieuws van de dag wordt besproken. Ik luister er graag naar omdat de journalisten van The New York Times zelf aan het woord zijn, waardoor de podcast zowel inzage geeft in het nieuws als in het journalistieke werk dat daaraan vooraf ging. Ik wil een speciale aflevering met jullie delen: Aan het woord zijn Elsa en Clio, twee helften van een tienjarige tweeling. De een voelt zich echt een meisje, de ander zou liever bij de padvinders willen. Een aflevering om te lachen, te huilen en over na te denken.

9. Invisibilia: ‘Vooroordelen, je zelfbeeld en je toekomstdromen’

Lynn Berger, correspondent Technologie & Cultuur: In de podcast Invisibilia (NPR) vertellen wetenschapsjournalisten over de invloed van onzichtbare dingen op ons gedrag. Afgelopen zomer werd met afleveringen over onder meer emoties, vooroordelen en toekomstdromen. Sommige uitzendingen, zoals die over mensen die proberen buiten hun bubbel te treden, zijn vooral grappig. Andere, zoals die over ‘je ware zelf,’ zijn ontroerend. En van weer andere, bijvoorbeeld die waarin de ouders van een overleden kind worden aangeklaagd door de man die verantwoordelijk was voor diens dood, ben ik nog steeds niet helemaal bijgekomen.