Hoe ze in Somalië ook een Idols kregen (terwijl zingen door Al-Shabaab verboden is)
De afgelopen weken kwam ik geweldige journalistiek tegen over conflictgebieden, mensenrechten en internationale samenwerking. In allerlei vertelvormen, die ik jullie niet wil onthouden.
Daarom een beetje een atypische nieuwsbrief. Zonder verhalen van eigen hand, maar met tips.
Zeven stuks - elk in een ander genre.
1. Een podcast (over Idols)
Ik sprong een gat in de lucht toen ik hoorde dat het nieuwe seizoen van Invisibilia was begonnen. Deze podcast gaat over de onzichtbare krachten die onze wereld beïnvloeden. Denk: vooroordelen, gedachten, ideeën. Ik heb de eerste drie seizoenen religieus gevolgd, want haast zonder uitzondering zitten er bizarre, verrassende inzichten in.
Seizoen vier begon ook weer heerlijk. In deze aflevering is de vraag: kan een fantasiewereld de echte wereld beïnvloeden?
De fantasiewereld waar we het over hebben is een talentenjacht: Idols.
En de echte wereld? Dat is Somalië.
Inspireer Somalië, een televisie- en radioprogramma dat door de Verenigde Naties werd opgezet, had als doel om subtiel democratie (het stemmen op je favoriet) en vrijheid van meningsuiting (het zingen) te tonen aan een land dat al jaren in oorlog en onderdrukking leeft. Sterker nog: in een land waar zingen verboden wordt door de terreurgroep Al-Shabaab. Het is een absurd inkijkje in ‘strategische communicatie’ in de oorlog tegen terreur.
2. Een artikel (over Jemen)
Een van mijn collega’s heeft het haast onmogelijke gedaan: Lennart Hofman is als journalist Jemen binnengekomen. Dit land, dat al jaren in de fik staat, is zo ontoegankelijk voor buitenlandse pers dat we er haast nooit meer iets over horen. Maar er raast een verschrikkelijke oorlog, die de grootste humanitaire crisis ter wereld tot gevolg heeft.
Hij wist, samen met fotograaf Andreas Staahl, verslag te doen vanaf de frontlinie. In dit artikel bezoeken ze de belegerde stad Taiz, waar ze de humanitaire ramp van dichtbij zien. Een hartverscheurend en vreselijk belangrijk verhaal.
Kennen jullie nog beleidsmakers of diplomaten die dit verhaal echt moeten lezen? Stuur het dan vooral door! Hoe meer aandacht voor deze vergeten crisis, hoe beter.
3. Een documentaire (over Darfur)
Nog zo’n vergeten crisis: Darfur.
Ook daar woedt nog altijd een weerzinwekkende oorlog, ondanks alle media-aandacht die het conflict begin jaren negentig kreeg. De langst durende genocide uit moderne tijden, noemt academicus Eric Reeves het inmiddels.
Heeft het Soedanese regime gewonnen, vragen journalist Klaas van Dijken en fotografe Adriane Ohanesian zich af. Did Evil Win? is de prikkelende titel van hun nieuwe, interactieve documetaire. Met duistere muziek op de achtergrond kun je je als kijker een weg banen door een spinnenweb van korte interviews, foto’s en vragen. Ga ervoor zitten - en verdiep je in een ongekend gruwelijk conflict.
4. Een debatavond (over Heineken)
Morgenavond presenteer ik in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam een programma rondom het nieuwe boek van journalist Olivier van Beemen: Bier voor Afrika. Van Beemen dook vijf jaar lang in de praktijken van Heineken op het Afrikaanse continent.
In het boek is de ene na de andere onthulling te lezen: hoe Heineken prostituees inzette voor een promotiecampagne in Nigeria bijvoorbeeld. Hoe Heineken zieke werknemers in Congo ontsloeg. Of hoe Heineken sjoemelt met de cijfers over de lokale productie en werkgelegenheid die ze in Afrika creëert.
Het belooft een interessante debatavond te worden, met onder andere de advocate die de Congolese werknemers bijstond, en een oud-Heineken-medewerker. Kom dus vooral morgen - kaartjes zijn hier te bestellen.
5. Een leeslijst (over de Veiligheidsraad)
Nederland is deze maand tijdelijk voorzitter van de VN Veiligheidsraad.
Wat houdt dat in?
Ik verzamelde de meest interessante verhalen bij de meest interessante vragen: is zo’n voorzitterschap belangrijk? Wat kan Nederland uitrichten in de Raad? Wie is ‘Nederland’ in de VN eigenlijk? En moet de hele Veiligheidsraad niet op de schop?
De antwoorden vind je in deze leeslijst.
6. Een infographic (over apartheid)
Apartheid revisited. Dat is de naam van de nieuwe infographic-website van vormgever Ruiter Janssen. Het is een vormgeef-pareltje én een goede inhoudelijke explainer over apartheid.
De site brengt je op een dakterras, waar je allerlei basic vragen over apartheid kunt vinden. Klik je op een van de vragen, dan kom je in een ruimte waar foto’s, graphics, video’s en korte tekstblokjes je meenemen door de geschiedenis.
Geweldig project om in rond te kijken, en een inspiratie voor visuele verhalenvertellers.
7. Een festival (over mensenrechten)
Deze week is in Den Haag Movies That Matter aan de gang: een filmfestival met documentaires rondom mensenrechten. Zelf ging ik er gisteren heen, voor Guardians of the Earth: een bijzondere kijk achter de schermen bij de VN-top in Parijs, waar in 2015 het historische klimaatakkoord werd gesloten.
De film volgt verschillende onderhandelaars, lobbyisten en VN-medewerkers, die het proberen eens te worden over één en dezelfde tekst. Hoe dat gaat is fascinerend: het kan zomaar mislopen op een ruzie over of het woordje should (zouden moeten) niet vervangen moet worden voor het sterkere shall (zullen).
Na afloop van de film was er een gesprek met de Nederlandse onderhandelaar op de top, Michel Rentenaar. Hij sprak trots over het akkoord, dat ‘legally binding’ is. Op mijn vraag wat dat inhoudt - aangezien er geen internationaal hof is waar je een land kunt aanklagen dat zich niet aan het akkoord houdt - zei hij lachend: ‘Tja, dat is waar. Het zijn eigenlijk niet meer dan de woorden...’
De film draait deze week nog op vrijdag en zaterdag in Den Haag.
Tot de volgende!