Zoals gisteren aangekondigd, een tweede nieuwsbrief in twee dagen. Laat het me uitleggen.

In 1988 publiceerde Shell een wetenschappelijk rapport getiteld geschreven door Shells Greenhouse effect working group.

‘Vermoedelijk is CO2-gerelateerde klimaatverandering niet aan te tonen voor het eind van deze eeuw’, schreven Shells onderzoekers. ‘Met zulke tijdspannes is de verleiding voor de samenleving groot om tot dan te wachten om in actie te komen. Maar de potentiële gevolgen voor de wereld zijn zo groot dat mogelijke beleidsopties veel eerder besproken moeten worden. En de energie-industrie moet bepalen welke rol ze daarin wil spelen.’

Het is een van de vele veelzeggende citaten uit het rapport dat ik deze donderdag, in samenwerking met de Amerikaanse website Climate Files,

‘De klimaatverandering zoals we die hier beschouwen, lijkt nog onvoorstelbaar ver weg’, schreven de onderzoekers. ‘Te ver misschien om toekomstplannen voor te maken, verder weg dan de meeste beleidsmakers van nu nog zullen meemaken, maar tegelijk zo dichtbij dat ons nageslacht er last van zal hebben. De veranderingen zullen misschien groter zijn dan ooit in de geschiedenis. Mogelijk zal het milieu zo worden aangetast dat sommige stukken van de aarde onbewoonbaar worden.’

Shell voorzag in het rapport uit 1988 niet alleen dat klimaatverandering voor grote maatschappelijke onrust het wist óók dat het om pas maatregelen te nemen als het ‘onomstotelijke bewijs’ van de menselijke beïnvloeding van het klimaat binnen was.

Hoe raak kan een voorspelling zijn? Toen het IPCC (het klimaatbureau van de VN) dat het ‘extreem waarschijnlijk’ is dat door de mensheid uitgestoten broeikasgassen de ‘dominante oorzaak’ zijn van de geconstateerde opwarming van de aarde, waren de effecten wereldwijd al duidelijk merkbaar en was het kwik al bijna een volle graad gestegen ten opzichte van pre-industriële gemiddelde temperaturen.

Het waren precies het soort veranderingen waar Shells eigen onderzoekers voor waarschuwden. Shell wist in 1988 trouwens ook al te berekenen hoeveel van de mondiale CO2-uitstoot terug te voeren was op de eigen producten: in 1984. Maar het begon zulke cijfers pas

Is het verantwoord als Shell zo weinig doet met conclusies die het bedrijf notabene zelf trekt? Volgens mij moeten we het daarover hebben. Shell heeft nog steeds het predicaat ‘Koninklijk’ en het is een van de machtigste bedrijven in ons land. Waar Haags of Brussels klimaatbeleid wordt gemaakt, zit Shell aan tafel. Het publiek verdient te weten welke kennis Shell heeft, waar ‘De Groep’ voor lobbyt en waarom.

Dat is een van de belangrijkste redenen dat ik ervoor koos de interne Shell-documenten, die ik in handen kreeg tijdens openbaar te maken. Nu kunnen burgers, advocaten, beleidsmakers en Shellmedewerkers voor het eerst zelf lezen wat het Nederlands-Britse concern wist en hoe het dacht over het klimaat. Zo kan iedereen zelf een oordeel vormen over hoe Shell met het vraagstuk is omgesprongen.

Een aantal Amerikaanse media zoals en doet verslag van de openbaarmaking. Het Center for International Environmental Law (CIEL) publiceert vandaag het rapport een volledige analyse van de documenten.

De kloof tussen kennis en actie, al dertig jaar

Uit mijn analyses blijkt dat Shell onvoldoende verantwoordelijkheid neemt - ondanks de onlangs en Milieudefensie is tot diezelfde conclusie gekomen en heeft woensdag bekendgemaakt Shell zegt in een reactie het klimaat

Prima, maar Shell is het Nederlandse publiek meer verantwoording verschuldigd. Het concern is van plan de komende 15 jaar nog te investeren in olie- en gasinfrastructuur die, als die wordt gebruikt zoals Shell beoogt, de doelen van het klimaatakkoord van Parijs onhaalbaar helpen maken.

Dat staat in schril contrast met wat het bedrijf al in 1988 intern rapporteerde: de scherpe waarschuwingen over de verwachte klimaatverandering, die sneller zou gaan dan ‘ooit eerder is ervaren in de geschiedenis van de mensheid’.

Een van de grote vragen die ik heb na het lezen van de documenten is daarom: wat vinden aandeelhouders van Shells opstelling? Worden de risico’s van klimaatverandering goed gemanaged?

En wat vinden Kamerleden? Kan een bedrijf met zóveel voorkennis de klimaatdoelen blijven tarten? Ik vind het persoonlijk dat die vraag aan de rechter wordt voorgelegd, maar misschien is het ook tijd dat de politieke partijen er iets over zeggen.

Want Shell overzag het hele spel al decennia geleden. In de toekomstscenario’s waar het bedrijf om bekend staat, bijvoorbeeld. In 1998 voorspelde Shell een mogelijke toekomst waarin jonge consumenten, in reactie op het gebruik van fossiele brandstoffen, actie gaan voeren tegen het bedrijf. Op dezelfde manier waarop mensen een generatie eerder ‘fel tegen de tabaksindustrie’ gekant raakten, zou er nu een generatie opstaan die fel voor het milieu zou opkomen,

Het scenario van twintig jaar terug voorspelt zelfs dat na een (fictieve) serie ‘gewelddadige stormen’ in 2010 ‘een coalitie van non-gouvernementele organisaties een gezamenlijke rechtszaak begint tegen de Amerikaanse overheid en de olie- en gasindustrie’ omdat ‘zij negeren wat wetenschappers (inclusief hun eigen) al jaren zeggen: dat er iets gedaan moet worden’.

Een wonderlijk rake voorspelling: zowel als wordt nu aangeklaagd.

De vraag die wij ons moeten stellen is: hoeveel rake voorspellingen hebben we nog nodig voordat we de olie- en gassector aan banden leggen.

Tot de volgende,

Jelmer

PS: als je m’n gemist hebt: daarin vind je mijn verhalen inclusief met en een