Beste,
Nederland wordt bijna een zeldzaamheid. Na eindeloos overleg werden werkgevers en werknemers het eens over een toekomstig pensioenstelsel.
De deal werd ontkend, maar niet helemaal. Pikt de overheid de rekening op, ten koste van de huidige werkenden? Het leek wel de tijd van centraal overleg en geleide loonpolitiek.
Even vreedzaam (maar niet zonder zorgen) was het beeld dat opdoemde uit rapporten van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).
Als een zwerm spreeuwen
Migratie is allang niet meer een kwestie van Turken en Marokkanen, Surinamers en Antillianen. Nederland is aangevuld met grote groepen vluchtelingen (Afghanen, Irakezen, Iraniërs en Somaliërs) en mobiele burgers uit de Europese Unie (Bulgaren, Polen en Roemenen). Syriërs zijn lang niet allemaal hoog opgeleid; de meeste hebben nog een lange weg te gaan.
Maar Nederland staat er meer open voor dan een aantal jaren geleden, de criminaliteit blijft dalen en het gevoel van onveiligheid neemt af. Nederlanders werken samen in de ontstane netwerksamenleving. Als een zwerm spreeuwen die - zonder leiding - in eenzelfde patroon bewegen, vertelde Hans Boutellier me in een vraaggesprek bij het 25-jarig bestaan van ‘zijn’ Verwey-Jonker Instituut.
Italië, Spanje, Slovenië
Verderop in Europa zoekt en vindt de onvrede in populistische varianten een uitweg in de politiek.
1. Italië kreeg toch de regering van de noordelijke anti-immigratiepartij Lega en de zuidelijke Vijfsterrengeweging. Twee partijen die op onderdelen elkaars tegenpolen zijn, maar allebei kritiek hebben op de ‘oude politiek’ en de door Berlijn gedicteerde Europese economische politiek. Nu met een minister van Financiën die het land wel in de euro wil houden.
2. In Spanje viel de klassieke regering- Rajoy over een hardnekkig en omvangrijk corruptieschandaal. De socialist Pedro Sánchez leidt nu een nieuwe regering waarin hij samenwerkt met onder anderen separatistische Catalanen en Basken. Volgens sommigen een tijdbom onder Spanje.
3. Slovenië kiest zondag een nieuw parlement. In de peilingen staat Janez Janša op winst. Hij wordt met de Hongaarse autocraat Orbán vergeleken en belooft een ‘migrantenvrije’ toekomst.
Staal inzet America First
President Trump heeft het opnieuw gedaan, althans hij heeft nu echt aangekondigd wat hij al tijden riep: met invoerheffingen op staal en aluminium de eigen industrie steunen.
Dat hij tegelijkertijd de Amerikaanse staalverwerkende industrie treft, neemt hij op de koop toe. Hij verdedigt de maatregel mede op grond van de nationale veiligheidsbelangen. Dat komt hard aan bij ‘bondgenoten’ als Canada, de EU en Mexico.
De Britse regering-May, die na de brexit hoopt op een heel speciaal handelsverdrag met de VS, kan kiezen tussen de EU beledigen door Trumps daad te accepteren. Of meedoen met de harde tegenmaatregelen die Brussel aankondigde namens de EU-landen (waar het VK nog bijhoort).
Als de autoindustrie ook wordt getroffen door Trumps handelsmuur dan ligt een handelsoorlog op de loer. Opnieuw laat Trump zien dat hij lak heeft aan de open, op verdragen gebaseerde naoorlogse wereld die Amerika met z’n bondgenoten opbouwde.
Democratie uit de tijd?
Afkeer van bestaande politieke praktijken is van alle tijden, verwerping van de instellingen en de regels die de democratische wereld hebben bestierd is een ander ding. Vaak gekoppeld aan ultranationalisme. Dat is waar populistische partijen hun kenmerk van maken.
Trump is het meest ingrijpende actuele voorbeeld. De vergelijkbare manier waarop brexit aan de Britse kiezers is verkocht, is onverminderd actueel naarmate de Britse regering meer moeite heeft de beloften enigszins waar te maken.
Nu volgen de min of meer populistische experimenten in Italië, Spanje en wie weet Slovenië. Om maar te zwijgen over de heersende machten in Hongarije en Polen, waar de EU zich permanent zorgen over maakt.
Die steeds bredere ontwikkeling roept de vraag op of het concept democratie uit de tijd is. Daarover gaat een veelbesproken boek (Democracy vs. The People) en een vraaggesprek met auteur Yascha Mounk.
En ten slotte...
... schreven leden van D66 een ingezonden stuk over de in hun ogen onverstandige en overhaaste (poging tot) afschaffing van het raadgevend referendum door dit kabinet en de eigen minister van binnenlandse zaken.
Het is het eerste substantiële verzet tegen wat de partij in het regeerakkoord heeft gedaan met principes waar D66 voor stond. Als bij een ervaren regeringspartij volgde een hoorbare stilte.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!