Beste,

‘Waar is iedereen?’, vroeg Enrico Fermi. Het was begin jaren vijftig en de natuurkundige zat aan de lunchtafel met zijn collega’s. Zijn vraag overviel hen, maar ze wisten meteen wat hij bedoelde: waar waren de buitenaardse wezens?

Fermi, Nobelprijswinnaar en ontwerper van de eerste kernreactor, was geen zweverig type. Zijn uitspraak was gebaseerd op waterdichte logica. Het heelal is enorm groot, stelde hij, en veel sterren zijn veel ouder dan onze zon. Statistisch gezien is het bijna onmogelijk dat er géén intelligent leven bestaat buiten onze planeet.

Maar waarom hebben we het nog niet gevonden? Of waarom hebben zij ons nog niet gevonden?

Fermi’s paradox

Dit probleem wordt ook wel Fermi’s paradox genoemd, en deze week kwam ik hem twee keer tegen in mijn vaste mediadieet (toeval?). Zowel de Netflix-serie Explained als de podcast This American Life ging in op de vraag: waar is iedereen?

Misschien, stellen experts in de aflevering ‘Extraterrestial life’ van zitten we wel in een zielige uithoek van het heelal, ver verwijderd van waar het echt gebeurt. Of zijn we al lang gevonden, maar laten de buitenaardse wezens ons nog even met rust tot we verder ontwikkeld zijn.

Of zijn we dan toch helemaal alleen, zoals producent en natuurkundige David Kestenbaum concludeert in Wij als enigen in het enorme heelal: het maakt hem verdrietig. Bij zijn oude professoren gaat hij op zoek naar troost.

Dan zijn er nog twee items in de aflevering die niets, maar toch ook weer alles met het thema te maken hebben. Twee verhalen over eenzaamheid.

Je hoort een relatietherapiesessie met Esther Perel (deze zomer te gast bij Zomergasten), waarin een vrouw probeert te verwerken dat haar man jarenlang is vreemdgegaan.

En in het laatste, prachtige, item overstelpt een negenjarige dochter haar vader met vragen als: waarom bestaat tijd? En: wat is liefde? Hij besluit elke vraag tot op de bodem uit te zoeken. Maar zijn dochter wil eigenlijk geen antwoorden, ze wil iets heel anders.

(Geen Netflix? YouTube-kanaal Kurzgesagt maakte een paar jaar geleden ook

#NerdAlert

Dat meisje in This American Life herinnerde me aan de vragen die ik vroeger stelde toen ik klein was. En waar ik nog steeds duizelig van kan worden.

Als het heelal eindigt, wat zit er dan achter het eind? Iets, maar dan is het dus niet het einde. Of niets. Maar wat is NIETS? Brrrr...

Die vraag – wat is niets – speelt ook veel dichter bij huis. Bij het getal nul. Want hoe kan het getal tegelijkertijd voor niets staan, maar toch een kwantiteit zijn waar je mee kunt rekenen?

Het onderstaande filmpje legt uit hoe lastig het is om het concept nul te begrijpen. Maar ook dat bijen kunnen leren wat nul is, zolang je er maar wat suikerwater tegenoverstelt.

YouTube
Vox: ‘Bees can understand zero. Can you?’

Tot slot...

...las ik in tijden geen boek dat me zo greep als De Macht van Naomi Alderman.

Deze nieuwsbrief liever in je inbox? Als correspondent Ontcijferen onderzoek ik de getallenwereld. In mijn nieuwsbrief houd ik je op de hoogte van wat ik schrijf, zie, hoor en lees. Een vast onderdeel: #NerdAlert, voor de getallenliefhebbers. Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief