Beste,

Toen ik begon te schrijven over cijfermisbruik, dacht ik: meer kennis is dé oplossing.

Ik schreef over slechte peilingen, over te precieze cijfers, over correlatie en causaliteit. En telkens probeerde ik te laten zien hoe je dit soort fouten kon herkennen, zodat je er de volgende keer niet meer in zou stinken.

Maar toen begon ik mezelf te betrappen.

Ik baalde toen ik na een lezing zag dat 50 procent mijn optreden niet goed had gevonden. Wat ik vergat: maar twee personen hadden aan de peiling meegedaan.

Ik was verontwaardigd over een studie die uitwees dat vrouwelijke programmeurs werden onderschat. Later bleek: het onderzoek haalde correlatie en causaliteit door elkaar.

Telkens weer trapte ik in fouten die ik zelf had beschreven. Langzamerhand ging ik begrijpen: dit draaide niet om kennis, maar om psychologie.

Ik dook in het onderzoek - want hé, een beetje meer kennis is nooit mis - en schreef een artikel over hoe overtuigingen in de weg kunnen zitten bij het interpreteren van informatie.

Vanochtend verscheen het op De Correspondent:

Alternatieve manen

Hieronder staat een van de foto’s die bij mijn artikel is gepubliceerd. Voordat je verder scrollt, bedenk even: wat zie je?

‘Een maan...?’ antwoordde ik toen beeldredacteur Lise me diezelfde vraag stelde.

‘Nee, een pannenkoek!’ riep ze uit.

Want jawel, Robert Pufleb en Nadine Schlieper hebben voor hun boek 42 foto’s gemaakt van pannenkoeken.

Waar alternatieve feiten soms nauwelijks te onderscheiden zijn van de waarheid, zo geldt hetzelfde voor deze flensjes en de maan. Prachtig werk, dat perfect past bij mijn artikel.

Intussen in de bijdragesectie...

Onderaan mijn stuk vroeg ik: ‘Hoe kun je voorkomen dat je overtuigingen je in de weg zitten bij het interpreteren van informatie?’

‘Organiseer je eigen oppositie’, Rik Stigter. Kaj van der Plas het belang van ‘thinking slow’, in de woorden van psycholoog Daniel Kahneman, en hij gaf een mooi voorbeeld.

‘Zo was het heel onlogisch om eerst de sterkste jongens van het voetbalteam uit Thailand te bevrijden. Terwijl het de verstandigste manier was: de reddingsoperatie moest worden geleerd om zo snel mogelijk te worden, en de sterkste jongens zouden het beste de aanvankelijke vertragingen kunnen overleven.’

De discussie woedt nog steeds voort, dus

#NerdAlert

Een van de mogelijke oplossingen die ik noem in mijn artikel: nieuwsgierigheid.

Nieuwe dingen leren is leuk, maar het moet wel een beetje te begrijpen zijn. Zeker als het om ingewikkelde zaken gaat als kwantumcomputers, wil ik nog wel eens de handdoek in de ring gooien.

Daarom was ik ook zo blij toen ik op YouTube een filmpje zag, waarin een deskundige een ingewikkeld concept moet uitleggen aan een 7-jarige, aan een gerenommeerd expert en aan nog drie mensen met verschillende niveaus van kennis.

Het gaat daarin over kwantumcomputers, maar er zijn ook waarin bijvoorbeeld een muzikant vertelt wat harmonie is of een bioloog die uitlegt wat CRISPR is. Een aanrader als je je nieuwsgierigheid wilt prikkelen.

YouTube
Wired: ‘Quantum Computing Expert Explains One Concept in 5 Levels of Difficulty’

Tot slot...

...ben ik even van de radar om aan mijn boek te werken. Tot over een paar weken!

Deze nieuwsbrief liever in je inbox? Als correspondent Ontcijferen onderzoek ik de getallenwereld. In mijn nieuwsbrief houd ik je op de hoogte van wat ik schrijf, zie, hoor en lees. Een vast onderdeel: #NerdAlert, voor de getallenliefhebbers. Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief