De massamoord die niemand kon stoppen Adam Lanza schoot eind 2012 twintig kinderen dood in een basisschool in Sandy Hook, Verenigde Staten. De media hebben volgestaan met verwijten aan het adres van de ouders en natuurlijk aan Adam Lanza zelf. Journalist Andrew Solomon sprak als eerste journalist de vader van Adam (de moeder werd doodgeschoten door haar zoon). Dat heeft een prachtig verhaal opgeleverd, waarin we zien hoe de schuldvraag toch echt complexer is dan die vaak wordt voorgesteld. Adam had geen slechte ouders, sterker, zijn ouders hebben er alles aan gedaan om hem te helpen. Misschien zelfs te veel. (Dimitri Tokmetzis) The Reckoning (7.500 woorden) Echt waar: wij zijn de architecten van ons eigen leven Dit verhaal is al een maand oud, maar ik zag het pas toen de papieren versie van The Atlantic bij mij op de mat viel. Geen probleem, want in dit verhaal houdt Paul Bloom, professor in de psychologie en cognitieve wetenschappen, een pleidooi dat nog jaren mee kan. Hij rekent af met een idee dat, onder invloed van de groeiende neurowetenschap, steeds dominanter is geworden: het idee dat wij ‘ons brein zijn,’ totaal bepaald door onze genen en de stofjes in ons hoofd. Bloom haalt Aristoteles van stal en hervindt de vrijheid in onze rede en – hou je vast – ons vermogen architect te zijn van ons eigen leven. ‘Wie dat mist, mist bijna alles wat ertoe doet.’ (Jelmer Mommers, De Energiegroep) The War on Reason (4.600 woorden) Hoe de politie de mijnwerkers doodschoot Voor deze tip moet je achter de computer vandaan komen, want de documentaire die ik jullie aanraad staat niet online, maar is te zien in de bioscoop. Dit weekend, en dinsdag, in het Filmhuis in Den Haag. Het is de tocht zeker waard. De Zuid-Afrikaanse filmmaker Rehad Desai reconstrueert in de film Miners Shot Down tot in detail de staking van mijnwerkers in 2012, die Zuid-Afrika (en de wereld) toen in zijn greep hield. Het beeldmateriaal dat hij gebruikt is nooit eerder vertoond: het zijn beelden die de Zuid-Afrikaanse politie zelf maakte, terwijl de agenten het vuur openden op de stakende mijnwerkers. Desai trekt een verontrustende parallel met de tijd van de Apartheid: het neerschieten van de arme bevolking, om de rust in een corrupte samenleving te bewaren. (Maite Vermeulen) Miners Shot Down (83 minuten en een reis naar de bioscoop in Den Haag) Hoe ongelijkheid terug op de agenda kwam Een paar weken geleden schreef ik over het boek The Spirit Level, van de Engelse wetenschappers Richard Wilkinson en Kate Pickett. Hun stelling laat zich eenvoudig samenvatten: te veel ongelijkheid corrumpeert een samenleving van binnenuit. Het boek zit vol met grafieken die laten zien dat zo’n beetje alle sociale problemen - geweld, overgewicht, wantrouwen - toenemen naarmate de ongelijkheid stijgt. Vijf jaar nadat hun boek is verschenen schrijven Wilkinson en Pickett dat er anno 2014 iets is veranderd in ons denken. Bij de paus, Obama, 80 procent van alle Britten en heel wat economen staat ongelijkheid weer bovenaan de prioriteitenlijst. Sterker nog, er is sinds 2009 nog veel meer onderzoek verschenen dat laat zien hoe schadelijk een te veel aan ongelijkheid kan zijn. Deze terugblik van beide auteurs op de afgelopen vijf jaar is absoluut een aanrader. (Rutger Bregman) Why society is more unequal than ever (1.000 woorden) Een jonge vrouw, ontvoerd op De Krim De Oekraïense journalist Olena Maxymenko trekt met een groep naar De Krim. De een wil een reportage schrijven, de ander foto’s maken, een derde verwanten bezoeken. Wat hen verenigt, is de vrees over de toekomst van de regio en haar bewoners. Bronnen hebben hun verzekerd dat alles kalm is bij de grens. Maar ze komen bedrogen uit: ze vallen in handen van een groep ‘kleine groene mannen,’ de Oekraïense bijnaam voor de insigneloze Russische soldaten die overal op De Krim zijn opgedoken. Ze worden ontvoerd, met de dood bedreigd, moeten uren tegen een muur staan en vrezen dat elk moment het bevel ‘vuur’ kan vallen. Een klein, maar indrukwekkend verhaal over hoe de grote geschiedenis ingrijpt in het leven van een jonge vrouw. (Noot: De tekst is in het Frans, dus voor wie die taal niet machtig is: met Google Translate is het ook prima te volgen.) (Tomas Vanheste) Mon enlèvement en Crimée, un long moment d’horreur (1.250 woorden, in het Frans)