Waarom formulepop werkt (maar voor een echte hit kunst nodig blijft)
Vorige week tipte ik een boek over hoe je een hit scoort. Vandaag volgt stap twee, een boek over wie de grote hits scoren. Het heet The Song Machine, en ik gebruik het al anderhalf jaar als inspiratie.
‘Hij heeft meer nummer 1-hits dan The Beatles, maar loopt anoniem over straat’, kopt een stuk dat van mij verscheen op 2 januari 2017. Het ging over Max Martin, de Zweed die hits heeft geschreven voor iedereen van Adele tot Britney Spears, The Weeknd tot Celine Dion.
Ik leerde over Martin dankzij The Song Machine: Inside the Hit Factory. In dit boek uit 2015, geschreven door John Seabrook (een journalist bij The New Yorker) las ik voor het eerst uitgebreid over de individuen die de moderne popmuziek hebben gevormd.
Hoewel de hoofdstukken over Max Martin zeer de moeite waard zijn, sta ik daar nu niet te lang bij stil. Ik schrijf al zo vaak over hem. Liever heb ik het over een hoofdstuk dat ik nog nooit noemde: dat gaat over K-pop.
Hitfabriek tot de max
Vind je westerse pop te veel lopendebandwerk? Maak kennis met het Zuid-Koreaanse SM Entertainment. Oprichter Lee Soo-man wordt alom beschouwd als een van de uitvinders van de K-pop – glad geproduceerde formulepop waarbij alles geregisseerd is: van de akkoordenschema’s tot de danspasjes en de make-up van de artiesten, veelal boy- of girlbands.
Lee woonde in de jaren tachtig een paar jaar in Californië, waar hij geïnspireerd raakte door de muziekvideo’s op MTV. Hij besloot dit Amerikaanse succes in Seoul te kopiëren en richtte in 1989 SM Entertainment op. Een van zijn eerste artiesten, Hyun Jin-young, beloofde direct een ster te worden. Maar Hyun werd gearresteerd voor drugsgebruik – daar is Korea nogal streng op – en zijn carrière was voorbij. In één klap was alles wat SM in Hyun had geïnvesteerd voor niets geweest.
Voortaan werden Lee’s sterren gemaakt, niet geboren
Lee besloot: dit nooit meer. Vanaf dat moment eiste hij totale controle over zijn acts. ‘Voortaan werden zijn sterren gemaakt, niet geboren’, schrijft Seabrook in The Song Machine.
Werelddominantie?
Lee’s boy- en girlbands, geschapen naar het evenbeeld van The Backstreet Boys, werden al snel populair in China en Japan. Lee maakte voor elk Aziatisch land een stappenplan hoe je er als popact populair kon worden. Per regio beschreef hij welke oogschaduw, welke handgebaren en welke akkoorden zouden aanslaan.
Maar dat was niet genoeg. Lee wilde de grootste sterren op aarde produceren. Dus organiseerde hij voor de acts uit zijn stal wereldtournees. Maar doorbreken in het Westen bleek moeilijker dan gedacht. Niet alleen omdat de muzieksmaak anders is, maar ook omdat promotie in het Westen anders werkt.
Waar westerse acts het van radio moeten hebben, promoten K-popsterren hun tours vooral met (bijna dagelijkse) tv-optredens. De sleutel tot succes is dat de sterren continu in beeld zijn bij de fans. Toen girlband The Wonder Girls twee jaar lang probeerde door te breken in New York, werden ze in Korea simpelweg vervangen door de groep Girls’ Generation.
Ironisch: de act die alle gedragsregels aan zijn laars lapt, heeft het meeste succes
Ondanks het uitblijven van succes in het Westen, blijft K-pop big business in Zuid-Korea. SM Entertainment laat niets aan het toeval over. Het bedrijf is platenlabel, muziekuitgever, management en boekingskantoor in één. Artiesten krijgen jarenlang mediatraining. De kleinste hint van ongepast gedrag (drugs bijvoorbeeld) en je ligt eruit.
Maar Seabrook wijst in zijn boek ook op een grote ironie. De enige Koreaanse artiest die echt wereldwijd succes heeft gehad, lapt alle gedragsregels aan zijn laars. Het debuutalbum van PSY, de man achter de monsterhit Gangnam Style, werd in Zuid-Korea veroordeeld vanwege de ‘ongepaste’ inhoud. Zelf zat PSY in 2001 een maand in de gevangenis voor het bezit van marihuana, schrijft Seabrook.
Kortom, de grootste ster uit Zuid-Korea is in alles de tegenpool van Lee’s SM Entertainment.
Hoe kan dit? Seabrook is er kort over. Hij citeert Denniz PoP, de mentor van de Zweedse hitkoning Max Martin. Die zei in 1997 in een interview dat een echte hit meer vergt dan controle en techniek. ‘Soms moet je kunst laten winnen.’
Een avond over het mbo
Theatertour Karim AmgharKarim Amghar bespreekt met verschillende experts hoe we het mbo – het Meest Belangrijke Onderwijs – meer kunnen waarderen. Kom je ook?
