‘Waar ik met mijn hoofd dus echt niet bij kan hè,’ zegt lijsttrekker Jac. Splinter terwijl hij zijn stem verheft, ‘is dat er partijen zijn die maar dertig mensen op de lijst hebben gezet.’ De gemeenteraad van Nijmegen heeft plek voor 39 raadsleden. ‘Wij hebben er dus alles aan gedaan om meer dan 39 kandidaten zover te krijgen op de lijst te gaan staan. Het werden er 43. Want ja, de inzet moet toch zijn om de absolute macht te krijgen. Ja toch?’
We zitten aan de keukentafel in de nieuwbouwflat van nummer 2, beeldend kunstenaar Carla Dijs. Naast haar zijn nog eens drie aspirant-raadsleden opgetrommeld voor deze reportage. Ook schrijver Ben Joosten (plek 17), videoproducent Vera Lebens (plek 6) en programmamaker Bas Andriessen (plek 9) zijn aangeschoven.
Buiten Hart van Nederland, met een reportage over Jozzy Rubens (‘punk rocker,’ aldus het kandidatenformulier van nummer 7), is er nog geen landelijke pers op het initiatief afgekomen.
De voltallige partijtop in spe grijpt de komst van ondergetekende dan ook met beide handen aan. De ambities waarmee de Creatieve Partij Nijmegen 2.0 de politieke arena betreedt zijn namelijk enorm. De partij wil aanstaande woensdag niets minder dan een ‘stadsgreep’ via de stembus plegen, aldus de woordspelige ontwerper Jac. Splinter. ‘Een creatieve coup, waardoor de verbeelding aan de macht komt.’
Voor elk probleem een creatieve oplossing
Twaalf jaar eerder probeerde Splinter dat ook al eens. Toen was zijn eigen achternaam de inzet van een woordgrap: De Enige Echte Splinterpartij. ‘Maar dat was meer een artistiek statement. Ik haalde net te weinig stemmen. Nu is het ons ernst: we zijn een echte beweging geworden.’
Hij vertelt: ‘Wat we met elkaar gemeen hebben, is de overtuiging dat politiek ook anders kan. Wij zijn allemaal werkzaam in de creatieve sector. Dat betekent dat we out of the box kunnen denken. En dat is precies de kwaliteit die het stadsbestuur nu mist.’
De lijsttrekker krijgt bijval van de andere kandidaten, die met een mix van frustratie en verbazing over hun ervaringen met het bestuur van de Waalstad spreken. Zo vertelt Carla Dijs over het park naast haar huis. ‘Dat is daar voor 1,5 miljoen euro aangelegd. Natuurlijk was er inspraak, waar wij als bewoners onze plannen konden neerleggen. Maar ja, daar is niets mee gedaan. Het gevolg: er wordt nu opnieuw 150.000 euro uitgetrokken voor een consultatieronde. Ze krijgen dan opnieuw dezelfde suggesties van dezelfde burgers. Waarom?’
De partij gaat de verkiezingen in met de belofte om burgers bij elk besluit te betrekken. ‘Wij staan voor politiek van onderop in plaats van bovenaf,’ zegt Splinter. ‘En als kunstenaars zijn we gewend om in ongewone oplossingen te denken. Wij doen geen verkiezingsbeloften, maar beloven voor elk probleem een creatieve oplossing te zoeken. Met alle betrokkenen aan tafel.’
‘Nu mag je als burgers drie minuten inspreken of een bezwaarschrift indienen. En dat is het. De kennis van Nijmeegse burgers blijft onbenut’
Ben Joosten voegt toe: ‘We doen in feite aan slow politics. Net zoals sommige koks slow food bereiden. We willen straks in de raad echt de tijd nemen op zoek te gaan naar het beste idee, in plaats van in het stadshuis over de hoofden van mensen heen allerlei besluiten te nemen. Nu mag je als burgers drie minuten inspreken of een bezwaarschrift indienen. En dat is het. De kracht en kennis van Nijmeegse burgers blijft onbenut. ’
Nul standpunten, tien waarden
De partij betreedt het strijdtoneel met precies nul standpunten. Toen daar klachten over kwamen heeft de partij alsnog een manifest met tien waarden op de site gezet. ‘Maar dat moet je zien als opensourcedocument,’ relativeert Splinter de punten. ‘Dat is constant in verandering. En zo zal het blijven gaan, ook na 19 maart. Al onze standpunten komen straks als het ware via de cloud tot stand. Het gaat ons er alleen om het politieke proces anders in te richten. We gaan brainstormen met burgers, in plaats van vergaderen met bestuurders en ambtenaren. Dan komen we vanzelf tot de best mogelijke plannen.’
Is dat verfrissend?
Wie Splinter zo hoort fantaseren zal eerder geneigd zijn een andere conclusie te trekken. De reputatie van de stad is die van Havana aan de Waal, maar de ambitie om alle 39 zetels op te eisen voor zijn eigen partij doet eerder aan Pyongyang denken.
Terwijl lijsttrekker Splinter door de stad rijdt, mijmert hij over de ochtend na de negentiende maart. ‘Alle zetels opeisen, dat zal misschien niet lukken. Maar twintig zou al geweldig zijn. En vier of vijf, dat is zeker mogelijk. Als we helemaal geen enkele zetel halen? Tja, dan is dat een hard gelag. Maar het verkiezingsfeest, in een oude loods waar veertig kleine creatieve bedrijfjes verzameld zijn, gaat zeker door.’
De Nijmeegse creatieven zijn natuurlijk gemakkelijk weg te zetten. Als naïevelingen. Of als opportunisten. En wie dezer dagen op Facebook of Twitter kijkt, kan de lijstjes met bizarre posters en campagnespotjes haast niet missen. Al die campagnecuriosa vergroten de gefronste wenkbrauwen van grote groepen kiezers. Van de jongeren lijkt slechts een kwart van de kiezers te gaan stemmen, zo is de voorspelling.
Maar wie eens verder kijkt dan de weinig gelikte presentatietechnieken van deze ambitieuze lokalo’s, begint vanzelf stukjes wijsheid te zien in wat van de buitenkant misschien dwaasheid lijkt. ‘Wat als we politiek nu eens als jazzmuziek benaderen? Met verschillende instrumenten kom je al improviserend tot schoonheid.’ Is dat een dagdroom van een van de werkelijkheid losgezongen kunstenaar, of een werkbaar alternatief voor de lokale democratie? U mag het zeggen.
Carla Dijs ziet het in elk geval helemaal zitten: ‘Ik zie gewoon geen andere weg. En zelfs als het aantal raadsleden straks tegenvalt, dan kunnen we alsnog proberen andere partijen te inspireren op een andere wijze te werk te gaan. En dan hebben we alsnog gewonnen!’
Meer innovatie bij de gemeenten? In Amsterdam-Oost doen ze dat zo
Minder dan de helft van de kiezers zegt op 19 maart te gaan stemmen voor de gemeenteraad. Maar in de Indische Buurt in Amsterdam-Oost is de democratie springlevend: daar controleren bewoners hoe de gemeente haar geld uitgeeft. Een idee uit Brazilië.
Stemmen of niet?
Minder dan de helft van de kiesgerechtigden zegt op 19 maart te gaan stemmen voor de gemeenteraad. Logisch. Wat heeft stemmen voor zin als de gemeenteraad slechts over 10 procent van zijn eigen budget iets te zeggen heeft? Vijf feiten die uw onderbuikgevoel staven (en één reden om toch naar de stembus te gaan).
Ook Femke Halsema pleit voor een experiment
De gemeentelijke politiek is het weeskind van de democratie geworden. Weinig geliefd, met liefde bespot en tegelijkertijd belast met de lastigste sociale opgaven, die de landelijke politiek over de schutting heeft gekieperd. Het is tijd voor een experiment.
Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.
Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.
Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!
