Waarom deze Nigeriaanse computermonteur blij is dat zijn broers in een Italiaans detentiekamp zitten
Afrikaanse migranten die in Europa een beter leven zoeken zijn dagelijks in het nieuws. Niet als mens, maar als ‘stroom’ of ‘crisis’. In deze serie laat ik in het grootste Afrikaanse vertrekland, Nigeria, de mensen achter de nieuwsberichten aan het woord. Aflevering 4: Edwin, de achterblijver met twee broertjes in Italië.
Iedereen noemt hem Edwin, maar eigenlijk houdt hij meer van zijn tweede naam: Amienofona. Letterlijk vertaald ‘niemand is vrij’. Niemand behalve God dan, lacht hij.
We zitten in een bloedhete achterkamer in Akpakpava, een drukke wijk in de Nigeriaanse stad Benin City. Een belletje kondigt de terugkeer van elektriciteit aan. Dankbaar zet Edwin (35) de plafondventilator op standje orkaan.
Hij draagt een lichtblauwe agbada, een traditioneel pak van bijpassende broek en kaftan, met een psychedelisch roze stippenpatroon. Zijn haar is tot kort op zijn hoofdhuid geschoren, zijn ringbaardje al een paar dagen niet bijgehouden.
Hij heeft een open blik en hij weet veel, verbazingwekkend veel, over Italiaanse politiek. Dat komt omdat zijn broertjes in Italië zijn.
Edwin is een van de vele Nigerianen met familie in Europa. Een van de achterblijvers, die zelf niet gemigreerd zijn, maar in hun dagelijks leven wel te maken hebben met dit hoofdpijndossier voor Europese politici.
Hoe kijkt Edwin tegen deze migratie aan? Hebben zijn broertjes nu echt een beter leven na hun tocht door de Sahara? En waarom wil hij zelf in Nigeria blijven? Maak kennis met deze achterblijver.
Voor twee gezinnen zorgen
‘Ik kom uit een gezin van drie zoons, ik ben de oudste. Mijn vader is acht jaar terug overleden, sindsdien ben ik het gezinshoofd en moet ik voor mijn moeder en broertjes zorgen.’
‘Drie jaar geleden is mijn vrouw tijdens de bevalling van ons eerste kind overleden. Het kindje heeft het ook niet gehaald. Maar haar familie is ook mijn familie nu, dus eigenlijk zorg ik voor twee gezinnen.’
‘Dat is niet makkelijk, want er zijn hier geen banen. Met het repareren van computers probeer ik geld te verdienen.’
‘De situatie hier maakt dat mensen nadenken over reizen. Dat snap ik, want het leven in Nigeria is zwaar en wordt steeds moeilijker. Niet alleen omdat er geen werk is, maar ook vanwege de onveiligheid. De wereld weet natuurlijk wat er in het noorden gaande is, met Boko Haram. Maar dat is slechts één deel van het land. Er is ook een nieuwe crisis in de centrale regio, die steeds meer naar het zuiden komt: de islamitische herders.* Je weet nooit wie hun nieuwe slachtoffer wordt, het moorden breidt zich steeds verder uit.’
‘Toen Donald Trump onze president op bezoek had, zei hij dat het doden van christenen moet stoppen.* Dat is zo, het zijn altijd de moslims die doden! Maar onze president is ook een moslim. En er is één ding dat je moet weten over Afrika: wie de macht heeft, heeft de controle. Die trekt aan de touwtjes. Dat er geen controle is op de machthebber, is een groot probleem hier.’
Het leven is een spel van risico’s
‘Mijn broertjes zijn nu 22 en 18 jaar. Toen ze me vertelden dat ze naar Europa wilden reizen, zei ik: Ik steun jullie keuze.’
‘Ik kon niet voor ze zorgen, dus ik moest ze wel hun vrijheid geven. Hoe kan ik ze tegenhouden als ik hier niet genoeg eten voor hen op tafel kan krijgen?’
Hoe kan ik ze tegenhouden als ik hier niet genoeg eten voor hen op tafel kan krijgen?
‘Het is beter dat ze vertrekken dan dat ze een last zijn in dit land of hier de criminaliteit ingaan. Om eerlijk te zijn heeft hun vertrek me veel verlichting gegeven.’
‘Geld heb ik niet. Had ik dat wel, dan had ik dat ingelegd voor hun reis. Nu hebben ze iemand gezocht die de reis voor wilde schieten. Dat moesten ze met rente terugbetalen, door te werken in Libië.’
‘Natuurlijk wist ik dat de tocht gevaarlijk zou zijn. Uiteindelijk is het leven een spel van risico’s nemen om te overleven.’
‘Zelf reizen vond ik geen optie, omdat ik voor mijn moeder moet zorgen. Mijn broertjes zijn gegaan namens ons hele gezin, om ons allemaal vooruit te helpen.’
In Libië werken om de oversteek te betalen
‘Twee jaar geleden vertrokken mijn broertjes. Hun route ging door Niger en door Libië. Over al dat zand reden ze in een Hilux, hebben ze me verteld.’
‘Een paar weken na hun vertrek belden ze om te zeggen dat ze oké waren en in Libië geld gingen verdienen.’
‘De jongste is heel goed in kleding maken. Hij vond snel werk in Libië bij een modebedrijf. De oudste heeft civiele techniek gestudeerd, dus die kon in de bouw werken. Zo spaarden ze geld om de mannen af te betalen die hen naar Libië hadden gebracht.’
‘Toen ze genoeg geld hadden om ook voor de boot te betalen, zijn ze overgestoken naar Italië. De jongste kon na zeven maanden in Libië oversteken. De oudste na twee jaar.’
100 euro uit het detentiekamp is een gigantische verlichting
‘Nu zitten ze allebei in Italië in een detentiekamp. Ze wachten op papieren. Zonder papieren kunnen ze je altijd oppakken en terugsturen naar Nigeria. Zolang je geen verblijfsvergunning hebt, ben je niet één van hen.’
‘Hun bewegingsvrijheid is beperkt. Ze kunnen overdag wel stiekem het kamp uit, maar ze moeten ’s avonds weer binnen zijn. Als de politie hen buiten het kamp aantreft, stoppen ze hen terug in het kamp. Gebeurt dat een paar keer, dan word je gedeporteerd.’
In het kamp kunnen ze niet werken, ze doen de hele dag niets. Alleen wachten. Aan het eind van elke maand krijgen ze 50 euro
‘Kijk, er zijn natuurlijk regels. Als je Italië binnenkomt, moet je in Italië blijven tot je papieren hebt. Als je naar Duitsland of Frankrijk gaat en ze pakken je, word je teruggebracht naar Italië. Heb je eenmaal een verblijfsvergunning, dan kun je vrij door Europa reizen, om een baan te zoeken. Want er zijn geen banen in Italië.’
‘In het kamp kunnen mijn broers niet werken, ze doen de hele dag niets. Alleen wachten. Aan het eind van elke maand krijgen ze 50 euro. Ze krijgen gratis eten en kleding in het kamp, dus die 50 euro is voor extra’s.’
‘Mijn broertjes sturen dat geld naar ons. Een gigantische verlichting! Honderd euro is omgerekend in naira heel veel geld. “Wat een opluchting”, zei mijn moeder, “God zegene hen!” Hier kunnen we er veel van betalen: eten, kleding, schoolgeld voor mijn neefjes.’
De nieuwe Italiaanse regering is racistisch
‘We maken ons nu grote zorgen over de nieuwe regering in Italië. Dat is een racistische regering. Dat heeft veel invloed op ons, omdat wij zwarte Afrikanen zijn. Voorheen lieten de Italiaanse machthebbers zwarten werken, nu willen ze alle zwarten deporteren.’
‘Er is één Nigeriaanse man* die bij hun racistische partij hoort. Hij woont al 42 jaar in Italië en is een van hen geworden. Hij focust heel erg op het deporteren van Nigerianen. Een bedreiging voor heel Nigeria!’
‘Mijn broertjes moeten nu heel voorzichtig zijn. Ik probeer via Facebook met ze in contact te blijven.’
‘Vorige maand was de oudste jarig, toen heb ik hem gebeld. Hij zei dat het goed ging daar, dat het een groot verschil is met Nigeria. Gisteren belde de jongste. Hij zei dat ze nu minder hulp krijgen in het kamp en dat het gerucht rondging dat ze elk moment gedeporteerd kunnen worden. Ik probeer de ontwikkelingen te volgen.’
‘Zie je het probleem? We bidden dat ze snel een verblijfsvergunning krijgen. En als ze gedeporteerd worden? Wow, ik weet het niet. Misschien moet ik het er dan zelf op gaan wagen.’
Eerder in Het Gezicht van Migratie
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
