Het voelde alsof deze dinsdagochtend in het Paleis van Justitie in Den Haag wereldgeschiedenis werd geschreven. Ik weet dat het een cliché is om te schrijven dat je ergens kippenvel van krijgt, maar ik zat daadwerkelijk met kippenvel te luisteren naar de uitspraak van het gerechtshof in het hoger beroep van de klimaatrechtszaak van Urgenda.

Actie-organisatie Urgenda had de rechtszaak in 2013 aangespannen tegen de Nederlandse staat, en in 2015 gewonnen: de rechter verplichtte de staat toen om de uitstoot met minimaal 25 procent terug te brengen in 2020 (ten opzichte van het niveau van 1990). Als de staat minder deed, zou dat ‘nalatig’ zijn omdat hij burgers moet beschermen tegen voor hen gevaarlijke klimaatverandering.

Het ongeloof was groot destijds, en sommige commentatoren en politici vonden dat de rechter in 2015 zijn boekje te buiten was gegaan en ‘op de stoel van de politiek’ was gaan zitten.

Maar het gerechtshof in Den Haag van alle argumenten die de landsadvocaat had aangedragen om de staat vrij te pleiten. Er bleef werkelijk niets van overeind. Ieder land moet zijn deel doen, oordeelde het hof, en Nederland doet nog te weinig. Daarmee schendt het onder meer zijn ‘zorgplicht’. Om aan die nalatigheid een einde te maken, moet de Nederlandse overheid ervoor zorgen dat de uitstootvermindering van 25 procent

Omdat het hof zich in zijn uitspraak uitdrukkelijk beriep op normen die het Europees Hof voor de Rechten van de Mens had vastgesteld, heeft deze uitspraak direct internationale allure. Dit is jurisprudentie die advocaten over de hele wereld zal sterken in hun rechtszaken tegen staten die de uitstoot van broeikasgassen op hun beloop laten.

De vraag in deze zaak was: staat het de Nederlandse regering vrij om klimaatbeleid te voeren dat zo laks is dat burgers erdoor in gevaar komen? Of houdt de vrijheid van de overheid om dat te doen ergens op? Het gerechtshof bevestigde wat er is een grens en die is bereikt. Tot hier en niet verder.

Een dag na de presentatie van een van het VN-klimaatbureau IPCC over de risico’s van de wereldwijde opwarming kun je met recht zeggen: er is wereldgeschiedenis geschreven.

Blijdschap na het vonnis deze dinsdag in het Paleis van Justitie in Den Haag. Foto: Urgenda, Chantal Bekker

Meer weten over de argumenten in deze zaak?

Deze overwegingen van de rechter uit 2015 zijn overeind gebleven Het Nederlandse klimaatbeleid is niet afdoende, oordeelde de rechter in 2015. Hij verplichtte de staat tot een emissiereductie van 25 procent in 2020. Hoe kwam hij tot zijn oordeel? Hier de argumenten en de conclusies op een rij. Lees mijn eerdere verhaal hier