Oproep

Ik ben op zoek naar cijfermisbruik. Help je mee #ontcijferen?

Sanne Blauw
Correspondent Ouderschap
Illustratie: Sjoerd van Leeuwen (voor De Correspondent)

Ik verzamel al drie jaar voorbeelden van cijfermisbruik. Maar als ik alles zelf moet ontkrachten zou ik me een burn-out factchecken. Delen jullie je voorbeelden met mij?

‘Martel getallen en je kunt ze alles laten bekennen’, schreef schrijver Gregg Easterbrook ooit. En zo is het: als je maar hard genoeg probeert, kun je cijfers elk verhaal laten vertellen dat je wilt.

Een van de eerste dingen die ik dan ook deed toen ik als correspondent begon, was een mapje ‘martelpraktijken’ maken. Daarin verzamel ik al zo’n drie jaar voorbeelden van – bewust of onbewust – cijfermisbruik.

Een greep uit mijn archief:

  • Een temperatuursgrafiek die zó ver uitgezoomd was dat het leek alsof er niets aan de
  • Een bedrijf dat stelde dat het ‘de beste e-bike van Europa’ verkocht, terwijl het in een test in een van de dertien (!) categorieën als beste uit de bus was gekomen
  • Een ‘peiling’ waaruit zou blijken dat meer dan 80 procent van de Europeanen van de winter- en zomertijd af zou willen, maar die voor wel 70 procent
  • Een onderzoek dat zou uitwijzen dat biologisch eten de kans op kanker vermindert met 25 procent, maar waar het absolute verschil tussen wel- en niet biologische eters slechts

Een rapport dat stelde dat er een leegloop was op het Zeeuwse platteland van wel 28.000 mensen die in acht jaar naar de stad zouden zijn verhuisd. Die leegloop was voor driekwart te verklaren door een

Zulk nieuws ontkrachten is belangrijk. Er hangt namelijk veel van af. De overheid gebruikt zulke cijfers om overheidsbeleid te maken, fabrikanten praten hun vervuilende gedrag goed en jij baseert je aankopen misschien wel op ranglijsten of wetenschappelijk onderzoek.

Toen ik begon als journalist, wilde ik al die voorbeelden één voor één ontkrachten. Al snel bleek: ik zou me een burn-out factchecken. Daarom geef ik in handvatten om zulk cijfermisbruik te herkennen. Die ik vorige week ook op De Correspondent.

Want ik kan het niet alleen. Er is te veel. Daarom roep ik jullie deze week op om jullie voorbeelden van cijfermisbruik te delen. Dat kan hieronder in de bijdragesectie of op sociale media met de hashtag #ontcijferen.

Zo kunnen we samen cijfermisbruik tegengaan. Doe je mee?

Lees verder...