Beste,

Drie uitspraken. Rara, wat hebben ze met elkaar gemeen?

  • Tussen 2009 en 2010 woonden er in het Verenigd Koninkrijk 17.000 zwangere mannen.
  • In 2014 steeg het bruto binnenlands product (bbp) van Nigeria met 89 procent.
  • Tussen 2009 en 2017 vertrokken 28.000 mensen van het Zeeuwse platteland.

Ben je eruit?

Eén ding is duidelijk: alledrie de uitspraken bevatten een cijfer. 17.000 zwangere mannen, een bbp-stijging van 89 procent, 28.000 plattelanders die hem peerden.

Maar er is nog iets: alledrie de uitspraken zijn fout. Althans, ze stroken niet met de werkelijkheid.

Mannen kunnen niet... ach, dat snap je zelf ook wel. De code waarmee de medische behandeling van de 17.000 patiënten was geregistreerd, was door elkaar gehaald met de code van een behandeling die alleen verloskundigen

In 2014 had Nigeria zijn bbp-methoden eens voor het eerst sinds 1990. Zo werd er nog altijd aangenomen dat de telecom- en de filmindustrie (‘Nollywood’) klein waren, terwijl die sectoren de afgelopen 25 jaar explosief zijn gegroeid. Het resultaat: het bbp verdubbelde bijna. Omdat de oude cijfers niet betrouwbaar waren, leek er ineens een gigantische verschuiving plaats te vinden.

En in Zeeland? Daar kwam driekwart van de ‘leegloop’ door een verandering van de definitie van ‘stedelijkheid’ aan de kant van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Ik schreef er vorige week

Saint Annaland

In het stuk leg ik uit hoe de definitieverandering van het CBS ervoor zorgde dat sommige dorpen ineens niet meer meetelden als ‘platteland’. Sint-Annaland, bijvoorbeeld, een Zeeuws dorpje aan de Krabbenkreek.

We reden ernaartoe met een heuse persbus, waarmee we voor The Correspondent deze maand door het land rijden. Want je hebt het misschien wel gehoord: we willen met De Correspondent uitbreiden naar het Engels.

Sint-Annaland laat iets belangrijks zien: er is een cijferwerkelijkheid, en die is niet per se hetzelfde als onze werkelijkheid. Volgens de cijfers had er ineens een enorme leegloop plaatsgevonden.

Maar als je uit het raam had gekeken, had je niets opgemerkt.

Foto: Jeroen de Bakker

De cijferwerkelijkheid

We leven in een tijd waar de cijferwerkelijkheid steeds belangrijker wordt. Verzekeraars gebruiken algoritmes om te berekenen welke premie je moet betalen, de Belastingdienst om in te schatten of je fraude zal plegen – en de politie experimenteert met modellen die criminaliteit moeten voorspellen.

En het gebeurt regelmatig dat de cijfers eerder worden geloofd dan de mensen. Denk maar aan de omwoners van Schiphol die te horen krijgen dat hun geluidsoverlast niet bestaat, omdat de berekeningen dat zeggen.

Of aan de psycholoog over wie ik eerder eens Ze was ervan overtuigd dat een jongetje verstandelijk gehandicapt was, maar de IQ-test wees iets anders uit. De psycholoog met haar diploma’s en jarenlange ervaring werd niet vertrouwd. Het cijfer wel.

Hoe weten we of die bergen data niet losgezongen zijn van de werkelijkheid?

Hoe weten we of die bergen data over ons gaan en niet – zoals in Sint-Annaland – totaal losgezongen zijn van de werkelijkheid? Welke fouten worden gemaakt, welke belangen spelen mee en wat zijn de gevolgen?

Dat zou ik willen onderzoeken op The Correspondent met collega’s van over de hele wereld. Want al hebben de drie uitspraken van het begin veel gemeen, in één ding zijn ze verschillend: ze gaan elk over een ander land.

Die ‘vercijfering’ is namelijk een wereldwijd fenomeen. Van het sociaal kredietsysteem in China tot Amerikaanse rechters die met cijfers bepalen of een gevangene eerder vrijgelaten kan worden; overal worden cijfers op grote schaal gebruikt om beslissingen te nemen over levens.

Het is ook een grensoverstijgend fenomeen. We gebruiken software uit de Verenigde Staten, hardware uit Azië, standaarden van Eurostat of cijfers van de Verenigde Naties.

Doe je mee?

De ‘vercijfering’ is internationaal en heeft dus ook internationale journalistiek nodig. En zo zijn er nog veel meer onderwerpen die grenzen overstijgen. Denk maar aan klimaatverandering, privacy en #MeToo.

Daarom willen we met De Correspondent naar het Engels. En daar is meer voor nodig dan de letter D te veranderen in Th. We zijn een crowdfunding gestart, waaraan nu al meer dan 13.700 mensen meedoen. Ben jij er eentje van?

#NerdAlert

Gelukkig hoeven we niet in twijfel te trekken:

Bron: Jakub Marian

Tot slot...

...gaan we met De Correspondent 🎉

Met dank aan Bart de Koning.

Deze nieuwsbrief liever in je inbox? Als correspondent Ontcijferen onderzoek ik de getallenwereld. In mijn nieuwsbrief houd ik je op de hoogte van wat ik schrijf, zie, hoor en lees. Een vast onderdeel: #NerdAlert, voor de getallenliefhebbers. Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief