Er zal zo af en toe in de Nederlandse kranten wel een stukje over verschijnen, maar hier in Lagos is het onontkomelijk: dit weekend zijn de Nigeriaanse presidentsverkiezingen. Elke lantaarnpaal, muur of hek in mijn woonplaats is ondergeplakt met campagneposters. Mijn favoriet is niet manshoog, maar flatgebouwhoog, en — oh, hoe tekenend voor zo veel zaken in dit land — niet helemaal afgemaakt.

Wat voor vreemde eend-in-de-bijt ik hier als Correspondent-journalist ben zie ik nu des te meer, want Nigeria loopt plotseling vol met buitenlandse pers, die allemaal invliegen om de verkiezingen in Afrika’s grootste economie te verslaan. Na het weekend vertrekken ze allemaal weer naar huis. Ik doe juist precies het tegenovergestelde: ik versla de verkiezingen niet, en ik blijf.

Dat neemt niet weg dat ik in mijn vrije tijd het politieke moddergevecht in Nigeria volop volg. Er is ook niet aan te ontkomen. Neem deze subtiel geparkeerde campagnekaravaan.

APC campagne-auto’s in Edo State.

Op de vraag wat er na de verkiezingen met die auto’s gaat gebeuren haalde de beveiliger zijn schouders op: ‘Die gaan ze vast uitdelen aan mensen die veel stemmen voor ze hebben gekocht.’

Het is een sentiment dat ik overal hoor – van vrienden, van Nigeriaanse journalisten, van buren, van straatverkopers. Bijna iedereen denkt dat de huidige president de verkiezingen gaat winnen. Bijna niemand denkt dat die winst eerlijk verdiend zal zijn. En onwaarschijnlijk veel Nigerianen gaan daarom überhaupt niet stemmen. ‘Wat is het nut van uren in de rij staan in de brandende zon,’ vroeg een Nigeriaanse journalist me. ‘We weten toch al wie er gaat winnen.’

Hoe hulp aan migranten in Europa een misdaad is geworden

Ondertussen was ik met heel andere dingen bezig. Enkele maanden geleden vroeg ik jullie, samen met mijn collega Tomas Vanheste, om jullie over het crimineel vervolgen van mensen die hulpverlenen aan migranten.

We kregen véél meer respons dan we hadden verwacht.

Van mensen die zelf in aanraking waren gekomen met justitie, nadat ze migranten hadden geholpen op het Griekse eiland Lesbos. Van mensen die al jaren asielzoekers en illegalen in huis hebben, en de relatie met de politie de laatste jaren grimmiger zien worden. En van burgerinitiatieven die spreken van intimidatie, huiszoekingen, bureaucratische obstakels en arrestaties van vrijwilligers.

Actief een bootje verslepen dat nog kon varen: mensensmokkel. Een boot eenmaal gestrand: hulpverlener

Jullie droegen gezamenlijk een dozijn voorbeelden aan van rechtszaken tegen hulpverleners. En we vonden er nog veel meer.

Het roept de interessante vraag op: wanneer is iets mensensmokkel, en wanneer humanitaire hulp? Correspondentlid Leon van Schie (50) herinnert het zich zo van zijn tijd op Lesbos: ‘Actief een bootje verslepen dat nog kon varen: mensensmokkel. Een boot eenmaal gestrand: hulpverlener.’

Zo schreven we met jullie hulp over hoe solidariteit met migranten door heel Europa steeds vaker gelijk wordt gesteld aan mensensmokkel — en welke gevolgen dat heeft.

Terug in Benin City

Verder reisde ik vorige week weer eens naar

Het was een heftige week, waarin ik veel vrouwen sprak die in Europa in de prostitutie hebben gezeten, om een beter beeld te krijgen van hoe hun ‘vrijwillige terugkeer’ naar Nigeria precies werkt.

Verder zocht ik ook een aantal van de teruggekeerde migranten op, die ik sinds juli vorig jaar volg, toen ik hen zag Ze zijn door de Europese Unie teruggevlogen vanuit Libië. Eind vorig jaar zag ik hoe ze een (ook op kosten van de EU), waarin ze leerden hoe ze een bedrijfje konden beginnen. Ik blijf hen volgen om te leren wat terugkomen van een mislukte reis naar Europa precies betekent.

Ik zag ook weer een nieuwe lading terugkeerders aankomen in dit motel, waar ze de eerste paar dagen onderdak krijgen aangeboden van de Nigeriaanse staat. Onder hen een meisje van 17 jaar, die uit de Libische gevangenis terugkeert met een baby. Naar huis kan ze niet, want haar oma is ook haar mensenhandelaar.

Het Benin Plaza Motel, waar de terugkeerders uit Libië de eerste dagen worden opgevangen.

Bij de universiteit van Benin City ging ik langs bij een onderzoeksgroep van de faculteit Sociale Wetenschappen, die zich richt op mensenhandel en migratie. Ik sprak er met een professor die een bijzondere kijk heeft op de migratie-economie die is gecreëerd in Benin City. Daarover later zeker meer.

Afdeling Sociale Wetenschappen van de Universiteit van Benin.

Tot slot...

... wilde ik jullie deze foto van een geïmproviseerde wielklem op het vliegveld van Benin City niet onthouden. Noem het beroepsdeformatie van de migratiejournalist, maar ik vond de symboliek – juist in deze stad – van een tragische schoonheid.