De Afrikaanse Unie zit helemaal niet te wachten op ‘ontschepingsplatforms’ voor migranten

Het zou een nieuw hoofdstuk moeten worden in de kroniek van Fort Europa: ontschepingsplatforms. Of, in het officiële EU-vocabulaire, regional disembarkation platforms.

In een poging minder migranten in Europa te hoeven ontvangen, lanceerde de voorzitter van de Europese Raad, Donald Tusk, op de EU-migratietop in juni 2018 een plan om bootmigranten op de Middellandse Zee niet meer naar Italië, maar naar centra in Noord-Afrika te brengen. Daar zouden vluchtelingen gescheiden worden van economische migranten. En zouden asielprocedures gestart kunnen worden voordat migranten voet op Europese bodem hebben gezet.

In september vorig jaar schreven collega Tomas Vanheste en ik dat het nog onduidelijk was of Noord-Afrikaanse landen bereid zouden zijn dit soort ‘platforms’ voor de EU te runnen.

Gisteren kwam een voorlopig antwoord op die vraag: dat zijn ze niet.

The Guardian kreeg een ontwerpnota van de Afrikaanse Unie in handen, waarin de Unie van 55 landen in heldere taal positie inneemt tegen het Europese plan. Want dat plan zou in strijd zijn met internationale wetten, en ‘de facto detentiecentra’ op Afrikaanse bodem mogelijk maken.

Een hoge AU-ambtenaar zei tegen The Guardian: ‘Als de EU iets wil, krijgt ze dat meestal. Maar Afrikaanse overheden zijn bang dat dit plan een soort moderne slavenmarkten zal creëren, waar de "beste" Afrikanen naar Europa mogen komen, en de rest wordt teruggegooid naar hun eigen land – en dat ligt niet zo ver van de waarheid.’

Deze opstelling van de Afrikaanse Unie betekent overigens niet dat de ontschepingsplatforms er helemaal niet zullen komen. De EU kan met individuele Afrikaanse landen – zeker extreem arme landen als Niger, of extreem chaotische landen als Libië – ook bilaterale deals sluiten. Maar dat de AU zich zo hard tegen de plannen uitspreekt, zal het wel ingewikkelder maken. En zal – hopelijk – een grotere schijnwerper zetten op de mensenrechtensituatie in deze centra.