Waarom we technologie magische krachten toedichten

Afgelopen week interviewde ik Yochai Benkler. We spraken over zijn belangrijke boek Network Propaganda.

In dit boek beschrijft de hoogleraar rechten aan Harvard zijn uitgebreide en knappe onderzoek naar het Amerikaanse media-ecosysteem. Samen met twee collega’s onderzocht Benkler miljoenen nieuwsverhalen en analyseerde netwerken en socialemediaberichten tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. Met hun conclusies walzen ze nogal wat heilige huisjes plat.

Populaire verklaringen voor de verkiezing van Donald Trump – Het komt door Facebook! Het waren de Russen! Cambridge Analytica! Nepnieuws en filterbubbels! – worden vakkundig gedebunkt met de data van het onderzoek. De hele korte versie (en daarmee doe ik hun conclusies tekort): het waren niet de Russen of datamagiërs, het was Fox News.

Ik schreef, kort na Trumps verkiezing, al kritisch over de vermeende rol van filterbubbels, Facebook en Cambridge Analytica. Ik wil nu een groter verhaal schrijven over de hardnekkige mythe dat Facebook en Google efficiënte manipulatiemachines zouden zijn waartegen wij ons niet kunnen weren. Maar als we al niet weten of online advertenties effectief zijn, hoezo denken we dan dat we ons wel politieke voorkeuren kunnen laten opdringen?

Benkler over het wijzen naar Facebook of filterbubbels bij de verkiezing van Trump:

‘I think many people found the result so overwhelming and discontinuous with anything that had come before, that they were looking for some massive change in society rather than something that was a continuation of trends that had happened long before. When you look around, the thing that feels like it’s changing the fastest, is technology.’

Ik werk de komende weken verder aan dit verhaal, tips zijn meer dan welkom.

Strategisch procederen

Vorige week publiceerde mijn collega Maite Vermeulen een geweldig verhaal waar ze maanden aan werkte. Ze reconstrueert hoe een bootje met 150 migranten eind 2017 zonk en hoe sommige overlevenden nu een rechtszaak aanspannen die het hele EU-migratiebeleid op zijn kop kan zetten.

Het is een voorbeeld van strategic litigation, strategisch procederen met als doel politiek beleid te beïnvloeden. De Urgendazaak in Nederland is er een bekend voorbeeld van – strenger klimaatbeleid afgedwongen door de rechter.

Op 5 mei houdt Nani Jansen Reventlow de jaarlijkse Godwinlezing. Deze mensenrechtenactiviste zal spreken over hoe strategisch procederen onze privacy kan beschermen. Ik heb een eerste versie van haar lezing gelezen en die wordt zeer interessant. Hier zijn nog kaartjes te krijgen.

Lees-en luistertips:

• De Volkskrant maakte een kritische rondgang over filterbubbels en Sheila Sitalsing schreef er een fijne column over.
• In The New Yorker stond een ietwat gezwollen artikel over 5G, toch geeft het wel een aardig beeld van wat er mogelijk op het spel staat – door de technologie zelf en door de manier waarop politici er schaak mee spelen.
• Uber gaf recent toe dat het bedrijf openbaar vervoer als concurrentie beschouwt. In Ubers visioen nemen over 20 jaar vier miljard mensen een Uber – of dat nu een taxi, fiets, scooter, bus of trein is.
• Ik luister iedere aflevering van de politieke podcast van het politicologenblog Stuk Rood Vlees, en iedere keer leer ik veel.
• Een van mijn favoriete nieuwsbrieven is van collega Michiel de Hoog, onze correspondent Sport. Echt een aanrader – ook als je niet van sport houdt.

To zover! Prettige wedstrijd.