Een bericht van weer een schietpartij op een Amerikaanse universiteit, waarbij twee doden vielen, verdween deze woensdag voor het einde van de dag in de nieuwsstroom. Gewoon een van vele incidenten in een ingesleten patroon: jonge witte mannen uit de middenklasse op oorlogspad.

Over het motief van de dader is nog niets geschreven, maar het liedje klinkt bekend – een stille jongen, geen strafblad, altijd zwarte kleren. Inmiddels zijn vooral de willekeur en de alledaagsheid aanstootgevend voor wie het op afstand volgt.

Bij het linkte NRC naar een interessant met de Amerikaanse socioloog Michael Kimmel, die betoogt dat sekse niet mag ontbreken in de analyse van dit soort geweld. ‘Er moet veel meer aandacht komen voor de psychische problemen van mannen.’

‘De emotionele armoede waarin sommige Amerikaanse kinderen opgroeien is immens,’ zegt Kimmel, ‘hun culturele dieet is eenzijdig. Jongens en mannen moeten scoren, presteren, wordt hun voorgehouden. Ze leren niet om te gaan met afwijzing, schaamte en vernedering.’

Daarbij: ‘Het patriarchaat raakt uit de tijd. Vrouwen en minderheden maken aanspraak op dezelfde rechten als mannen altijd hadden. [Mannen] voelen zich slachtoffer. Sommigen overtuigen zich ervan dat ze het recht hebben met geweld terrein terug te veroveren.’

Tsja. Als ik Kimmel google om meer over zijn ideeën te lezen, blijkt dat hij in opspraak is wegens seksuele intimidatie. O ironie.

De troosteloosheid van twee mannen in kaarsrechte kaders

Gelukkig leende een vriend met goede smaak me het beste boek dat ik dit jaar las. van Nick Drnaso is de eerste graphic novel die de shortlist haalde van de Man Booker Prize. Het boek brengt het klimaat dat Kimmel beschrijft hartverscheurend in beeld.

Het is een verhaal over daders en slachtoffers en de obsessie met beide die leeft in de cultuur.

In kaarsrechte kaders vangt de tekenaar de troosteloosheid van het Amerikaanse bestaan van twee mannen, Teddy en Calvin, die het slachtoffer worden van het troosteloze bestaan van andere mannen, waaronder een mannenrechtenactivist met een aandachtsprobleem.

Teddy is de geliefde van de titelheld Sabrina, die onder mysterieuze omstandigheden verdwijnt. Als duidelijk wordt wat er met haar is gebeurd, daalt er een grijze waas neer over het leven van hem en zijn vriend Calvin, die hem opvangt.

Drnaso documenteert de nasleep van een tragedie die in de media tot een pervers spektakel gemaakt wordt op een totaal originele manier, even genadeloos als teder.

Ingezonden voor een internationale radioprijs

Het lukt me met alleen woorden niet om te benaderen wat een enorm ingenieuze vertelling dit is. Het boek werkt op allerlei niveau’s, met kleur, vorm, tekst en ritme, om het gevoel van isolement te simuleren waarin de personages zich bevinden. Ik kon me voorstellen dat het maken ervan een ontregelende en deprimerende ervaring was voor

Overigens intrigeert de archetypische wittemannenmisdaad en de onderliggende vrouwenhaat me al langer. Het was de inspiratie voor een kort hoorspel dat ik vorig jaar maakte voor de VPRO,dat nu door de omroep wordt ingezonden voor een internationale radioprijs. Het werd geregisseerd door Niki Padidar en ingesproken door Marieke Heebink. Je kunt het, net als de andere mooie hoorspelen uit deze reeks

Om niet in totale mineur te eindigen: relatietherapeut Esther Perel – die ik maar blijf aanhalen omdat ik haar tamelijk geniaal vind – buigt zich al een tijd over de toekomst van mannelijkheid. Haar boodschap lijkt op die van Kimmel: we moeten meer aandacht besteden aan de psychische problemen van mannen en een positief gesprek voeren over wat mannelijkheid kan betekenen.

Ik vond een gruizig waarin ze, omringd door een stuk of acht grote mannen, het onderwerp te lijf gaat – dapper en open als altijd.

Tot snel!