Waarom klimaatactivisten zo’n haast hebben
Wat is voor jou de grootste barrière om je bezig te houden met het klimaat, en (hoe) heb je die overwonnen?
Die vraag stond afgelopen week centraal in een boeiend gesprek op De Correspondent. We spraken erover naar aanleiding van de voorpublicatie van de inleiding van mijn nieuwe boek, Hoe gaan we dit uitleggen – Onze toekomst op een steeds warmere aarde, dat 4 juni verschijnt.
Op het moment dat ik dit schrijf, leverden Correspondentleden bijna 250 bijdragen aan dit gesprek. In vaak openhartige commentaren vertelden lezers welke barrières zij ervaren om zich persoonlijk met de klimaatcrisis bezig te houden. Van gevoelens van hypocrisie en machteloosheid, tot frustratie over de inertie van instituties en de politiek.
Er waren ook interessante bijdragen van leden die geen barrières meer ervoeren, en zich volop inzetten. Die vind je bijvoorbeeld hier en hier.
Twee leden maakten korte samenvattingen van de vele ervaringen die werden gedeeld, die vind je hier en hier.
Waarom klimaatactivisten zo’n haast hebben
Vandaag publiceer ik een nieuw verhaal over de gevolgen van klimaatverandering. Het is een vrij sec, informatief verhaal.
De aanleiding om het te maken was dat ik nog regelmatig mensen tegenkom die geloven dat de ernst van de klimaatopwarming schromelijk wordt overdreven. Mensen die geloven dat het wel meevalt. Sussers, noem ik ze in het stuk.
Natuurlijk heeft iedereen het volste recht op zijn eigen interpretatie van de gevaren van klimaatopwarming. Mij leek het belangrijk om wat meer begrip te kweken voor de haast die klimaatactivisten altijd maar hebben.
Als je overziet wat er allemaal op het spel staat, is die haast namelijk volkomen terecht. Hier lees je het verhaal: Zeven ingrijpende gevolgen van een steeds warmere aarde.
(Als je liever luistert: de door mij voorgelezen versie vind je eveneens op De Correspondent, of in je favoriete podcast-app.)
Ook dit stuk is overigens een bewerking van een hoofdstuk uit m’n boek. Volgende week dinsdag, op de dag dat m’n boek verschijnt, volgt een derde voorpublicatie. Die zal een stuk opbeurender zijn dan het verhaal van vandaag...
Wat me verder opviel deze week
De wereld gaat staken. Het is alweer driekwartjaar geleden dat de (toen) 15-jarige Greta Thunberg voor het eerst ging staken voor het klimaat. Wereldwijd groeide een beweging van scholieren die de straat opgingen om snellere actie te eisen tegen de opwarming.
En afgelopen donderdag vroegen Thunberg en 46 andere jonge klimaatactivisten aan de volwassenen der aarde of het niet eens tijd werd dat ook zij gingen staken.
Een datum hadden ze alvast geprikt: 20 september 2019. Dat wordt de dag dat overal op aarde mensen het werk neerleggen om eindelijk een gepaste reactie op de klimaatcrisis te eisen. Er is al een website waar je je kunt aanmelden. Ik ga sowieso meedoen. Jij?
Onder de droge titel‘It’s Not Entirely Up to School Students to Save the World’ beschrijft Bill McKibben in The New Yorker waarom staken zo effectief kan zijn. De werkplaats, schrijft hij, is een cruciale plek om de krachten te bundelen.
Crisis, hitte, ontwrichting. The Guardian besloot het woord ‘klimaatverandering’ te schrappen uit de stijlgids. Voortaan spreekt de krant van ‘klimaatcrisis’ en ‘wereldwijde verhitting’ in plaats van het neutralere ‘klimaatverandering’ en ‘wereldwijde opwarming’. Hier legt de krant uit waarom.
Van verschillende kanten kreeg ik de vraag: hoe gaat De Correspondent hiermee om? Ik ben hierover in gesprek met collega’s, eind- en hoofdredactie. De voorlopige uitkomst is dat we hiervoor geen regels opstellen. Welk woord het beste past, hangt af van de context. En permanent van een ‘crisis’ spreken, kan ook voor gewenning zorgen. Collega Lynn Berger schreef daar eerder een mooi verhaal over: de paradox van de permanente crisis.
Steenkool... De schadelijkste fossiele brandstof voor het klimaat – steenkool – zit steeds meer in de verdrukking. Begin mei draaide de Britse energievoorziening voor het eerst sinds de industriële revolutie een week lang zonder steenkool. Afgelopen zaterdag werd dat record verbroken, toen de Britten het 194 uur achter elkaar zonder kolen konden stellen (ruim 8 dagen).
In deze visualisatie zie je mooi hoe steenkool in Groot-Brittannië naar de achtergrond verdwijnt.
Aan de andere kant van de wereld, in Australië, rees twijfel over de eerder geplande uitbreiding van een grote kolenmijn. Reden: het is hoogst onzeker of de te delven steenkool nog een afzetmarkt zal kunnen vinden.
En zoals ik in m’n boek beschrijf, worden in India en China op hoog tempo de plannen voor nieuwe steenkoolcentrales geannuleerd. Ik verheug me erop binnenkort een langer verhaal te schrijven over de (onvermijdelijke?) neergang van steenkool.
... en kernenergie. Biochemicus en emeritus hoogleraar voedingsleer Martijn Katan pleitte in NRC Handelsblad voor de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland. Hij sloot zich aan bij Arjen Lubach, die eerder ook al verkondigde dat kernenergie een fantastische oplossing voor klimaatverandering zou zijn.
Op Twitter liet energiedeskundige Jasper Vis zien waarom die oplossing misschien niet zo haalbaar is als voorstanders aannemen.
Mijn voorlopige conclusie: voor het snel terugbrengen van CO2-uitstoot is de bouw van nieuwe kerncentrales een te trage en te dure oplossing. Nu prioriteit geven aan de opschaling van zonne- en windenergie is financieel verstandiger. Ook hierover hoop ik binnenkort uitgebreider te schrijven.
Tot de volgende!
Jelmer