Waarom klimaatactivisten zo’n haast hebben

Beste,

Wat is voor jou de grootste barrière om je bezig te houden met het klimaat, en (hoe) heb je die overwonnen?

Die vraag stond afgelopen week centraal in een boeiend gesprek op De Correspondent. We spraken erover naar aanleiding van de voorpublicatie van de inleiding van mijn nieuwe boek, Hoe gaan we dit uitleggen – Onze toekomst op een steeds warmere aarde, dat 4 juni verschijnt. Lees hier meer over m’n boek.

Op het moment dat ik dit schrijf, leverden Correspondentleden bijna 250 bijdragen aan dit gesprek. In vaak openhartige commentaren vertelden lezers welke barrières zij ervaren om zich persoonlijk met de klimaatcrisis bezig te houden. Van gevoelens van hypocrisie Een bijdrage over ‘hypocrisie’ als barrière voor persoonlijke klimaatbetrokkenheid. en machteloosheid, ‘Mijn barrière: ik voel me machteloos.’ tot frustratie over de inertie van instituties ‘Moeilijk om instituties mee te krijgen.’ en de politiek. ‘Ik zou de pressie meer op willen voeren.’

Er waren ook interessante bijdragen van leden die geen barrières meer ervoeren, en zich volop inzetten. Die vind je bijvoorbeeld hier ‘Concreet iets doen’ helpt. en hier. ‘Al 25 jaar geen barrière.’

Twee leden maakten korte samenvattingen van de vele ervaringen die werden gedeeld, die vind je hier Een overzichtje van lezersbijdragen. en hier. Een samenvatting van de genoemden ‘barrières’ voor klimaatactie.

Waarom klimaatactivisten zo’n haast hebben

Vandaag publiceer ik een nieuw verhaal over de gevolgen van klimaatverandering. Het is een vrij sec, informatief verhaal.

De aanleiding om het te maken was dat ik nog regelmatig mensen tegenkom die geloven dat de ernst van de klimaatopwarming schromelijk wordt overdreven. Mensen die geloven dat het wel meevalt. Sussers, noem ik ze in het stuk.

Natuurlijk heeft iedereen het volste recht op zijn eigen interpretatie van de gevaren van klimaatopwarming. Mij leek het belangrijk om wat meer begrip te kweken voor de haast die klimaatactivisten altijd maar hebben.

Als je overziet wat er allemaal op het spel staat, is die haast namelijk volkomen terecht. Hier lees je het verhaal: Zeven ingrijpende gevolgen van een steeds warmere aarde. Zeven ingrijpende gevolgen van een steeds warmere aarde

(Als je liever luistert: de door mij voorgelezen versie vind je eveneens op De Correspondent, Nogmaals de link, ook voor de gesproken versie. of in je favoriete podcast-app.)

Ook dit stuk is overigens een bewerking van een hoofdstuk uit m’n boek. Volgende week dinsdag, op de dag dat m’n boek verschijnt, volgt een derde voorpublicatie. Die zal een stuk opbeurender zijn dan het verhaal van vandaag...

Wat me verder opviel deze week

De wereld gaat staken. Het is alweer driekwartjaar geleden dat de (toen) 15-jarige Greta Thunberg voor het eerst ging staken voor het klimaat. Wereldwijd groeide een beweging van scholieren die de straat opgingen om snellere actie te eisen tegen de opwarming.

En afgelopen donderdag vroegen Thunberg en 46 andere jonge klimaatactivisten aan de volwassenen der aarde of het niet eens tijd werd dat ook zij gingen staken. Thunberg en andere jonge klimaatactivisten: ‘Young people have led the climate strikes. Now we need adults to join us too.’

Een datum hadden ze alvast geprikt: 20 september 2019. Dat wordt de dag dat overal op aarde mensen het werk neerleggen om eindelijk een gepaste reactie op de klimaatcrisis te eisen. Lees in The Guardian: ‘We’re stepping up – join us for a day to halt this climate crisis’. Er is al een website waar je je kunt aanmelden. Hier kun je je aanmelden voor de Global Climate Strike. Ik ga sowieso meedoen. Jij?

Onder de droge titel‘It’s Not Entirely Up to School Students to Save the World’ beschrijft Bill McKibben in The New Yorker waarom staken zo effectief kan zijn. De werkplaats, schrijft hij, is een cruciale plek om de krachten te bundelen. Bill McKibben, sharp as ever.

Crisis, hitte, ontwrichting. The Guardian besloot het woord ‘klimaatverandering’ te schrappen uit de stijlgids. Voortaan spreekt de krant van ‘klimaatcrisis’ en ‘wereldwijde verhitting’ in plaats van het neutralere ‘klimaatverandering’ en ‘wereldwijde opwarming’. Hier legt de krant uit waarom. ‘Why the Guardian is changing the language it uses about the environment’

Van verschillende kanten kreeg ik de vraag: hoe gaat De Correspondent hiermee om? Ik ben hierover in gesprek met collega’s, eind- en hoofdredactie. De voorlopige uitkomst is dat we hiervoor geen regels opstellen. Welk woord het beste past, hangt af van de context. En permanent van een ‘crisis’ spreken, kan ook voor gewenning zorgen. Collega Lynn Berger schreef daar eerder een mooi verhaal over: de paradox van de permanente crisis. De paradox van de permanente crisis

Steenkool... De schadelijkste fossiele brandstof voor het klimaat – steenkool – zit steeds meer in de verdrukking. Begin mei draaide de Britse energievoorziening voor het eerst sinds de industriële revolutie een week lang zonder steenkool. De Britten deden het een week lang zonder steenkool. Afgelopen zaterdag werd dat record verbroken, Aankondiging op Twitter: ‘another no coal record has been broken.’ toen de Britten het 194 uur achter elkaar zonder kolen konden stellen (ruim 8 dagen).

In deze visualisatie zie je mooi hoe steenkool in Groot-Brittannië naar de achtergrond verdwijnt. ‘Daily share of Britain’s power generated by burning coal.’

Aan de andere kant van de wereld, in Australië, rees twijfel over de eerder geplande uitbreiding van een grote kolenmijn. The Guardian: ' Galilee Basin mine next to Adani put on hold amid doubts over future of thermal coal.’ Reden: het is hoogst onzeker of de te delven steenkool nog een afzetmarkt zal kunnen vinden.

En zoals ik in m’n boek beschrijf, worden in India en China op hoog tempo de plannen voor nieuwe steenkoolcentrales geannuleerd. Ik verheug me erop binnenkort een langer verhaal te schrijven over de (onvermijdelijke?) neergang van steenkool.

... en kernenergie. Biochemicus en emeritus hoogleraar voedingsleer Martijn Katan pleitte in NRC Handelsblad voor de bouw van nieuwe kerncentrales in Nederland. Martijn Katan: ‘Een beetje straling doet weinig kwaad’ Hij sloot zich aan bij Arjen Lubach, die eerder ook al verkondigde dat kernenergie een fantastische oplossing voor klimaatverandering zou zijn. Arjan Lubach over kernenergie.

Op Twitter liet energiedeskundige Jasper Vis zien waarom die oplossing misschien niet zo haalbaar is als voorstanders aannemen. Jasper Vis over de (on)haalbaarheid van nieuwe kernenergie.

Mijn voorlopige conclusie: voor het snel terugbrengen van CO2-uitstoot is de bouw van nieuwe kerncentrales een te trage en te dure oplossing. Nu prioriteit geven aan de opschaling van zonne- en windenergie is financieel verstandiger. Ook hierover hoop ik binnenkort uitgebreider te schrijven.

Tot de volgende!

Jelmer

Wil je dit onderwerp volgen? Als correspondent Klimaat & Energie onderzoek ik de oorzaken van de klimaatcrisis en onze toekomst op een steeds warmere aarde. Blijf op de hoogte via mijn wekelijkse mail