In Turkije zou dit niet uitgezonden worden

Vimeo plaatst cookies bij het bekijken van deze video Vimeo

Met een zege bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen op zak, is de kans groot dat Recep Tayyip Erdogan komende zomer een vergelijkbare overwinning zal behalen bij de presidentsverkiezingen. Recente peilingen wijzen uit dat de steun voor zijn beleid met 35 procent was gedaald, maar uiteindelijk bleek de zwijgende meerderheid niet zwaar te tillen aan de corruptieschandalen en het autoritaire optreden van de zittende premier.

Een belangrijke factor in de zege was de aandacht die Erdogan heeft voor de behoeften van de conservatieve, religieuze Turken - het grootste deel van de bevolking. Volgens de grondwet mogen vrouwen in openbare functies geen hoofddoek dragen. In 2008 probeerde Erdogan de grondwet zo aan te passen dat vrouwen ook met hoofddoek op naar de universiteit mochten.

Maar vooral de economische voorspoed die Turkije onder Erdogan meemaakte, bleek voor veel kiezers van doorslaggevend belang. Sinds hij aan het roer staat, is het bruto binnenlands product met 43 procent per hoofd van de bevolking gestegen. Toch is het de vraag hoe lang de welvaart blijft toenemen als de premier zijn beleid niet wijzigt. Sinds zijn gewelddadige optreden tegen de demonstranten in het Gezipark vorige zomer heeft er een enorme kapitaalvlucht van buitenlandse investeerders plaatsgevonden.

De Amerikaanse centrale bank kondigde aan de maandelijkse steunaankopen van Turkse overheids- en hypotheekobligaties te gaan afbouwen. Eind januari waarschuwde de TUSIAD, het genootschap van het machtige Turkse bedrijfsleven, dat buitenlandse investeerders zullen wegblijven als de regering zich niet aan de wet houdt. En sinds de kring rond Erdogan wordt verdacht van corruptie, is de waarde van de Turkse lira in recordtempo gekelderd.

Erdogans dubieuze bouwprojecten

In het tweeluik over Turkije onder Erdogan belichten we aspecten van zijn beleid die niet alleen demonstranten de straat op jagen, maar waarmee hij op den duur ook zijn achterban kan verliezen: zijn autoritaire gedrag, zijn minachting voor de wet, het ontbreken van vrijheid van meningsuiting en zijn bouwprojecten door TOKI, die volgens velen alleen maar dienen om de zakken van hem en zijn vrienden te vullen.

Voor de derde brug over de Bosporus moet een beschermd natuurgebied verdwijnen waar Istanbul het grootste deel van het drinkwater vandaan haalt

Filmmaker en gastcorrespondent Wilfried Koomen maakte twee jaar geleden een serie over Turkije voor de NTR. Voor De Correspondent keerde hij terug om een portret te schetsen van Turkije onder Erdogan.

In de film van vandaag besteden we aandacht aan Mucella Yapici, columniste en fel tegenstander van Erdogans  illegale bouwactiviteiten. Na vorig jaar te hebben geprotesteerd tegen de aanleg van een winkelcentrum in het Gezipark, is zij beschuldigd van criminele activiteiten en riskeert ze een celstraf van tientallen jaren.

Yapici werkt als planoloog bij het TMMOB, het Gilde van Turkse Architecten en Ingenieurs. Dit orgaan adviseert en controleert de staat bij het uitvoeren van bouwprojecten. Sinds Erdogan aan de macht is, wordt zij voortdurend geconfronteerd met projecten die tegen het bestemmingsplan ingaan, projecten waaraan zij geen goedkeuring hebben verleend en waarvan zij soms zelfs niets vanaf weten.

Een van de grootste projecten is de bouw van een derde brug over de zeestraat de Bosporus, waarvoor een beschermd natuurgebied moet verdwijnen, waar Istanbul bovendien het grootste deel van het drinkwater vandaan haalt. Critici menen dat de brug op geen enkele manier het verkeer in Istanbul zal ontlasten - zo werd het verkocht namelijk - en dat de bouw alleen maar bedoeld is voor speculatie met grondprijzen.

Censuur in muziek en journalistiek

In dezelfde film een portret van Grup Yorum, een van de meeste succesvolle bands van Turkije. Sinds de groep in 1985 werd opgericht belichten de leden alle mogelijke vormen van onrecht in het land, waarmee ze de machthebbers regelmatig tegen zich in het harnas jagen. De band is talloze malen aangeklaagd, hun concerten zijn verboden, hun instrumenten vernield en de bandleden gevangen gezet.

Ook spreken we Ahmet Sik, een van de weinige journalisten die het aandurft om zich kritisch uit te laten over de regering en daarvoor ruim een jaar in de cel belandde. Uit angst hetzelfde lot te ondergaan wil geen van de media meer met hem werken.