Wil je de wereldwijde opwarming effectief tegengaan? Begin dan bij het eten op je bord
Benieuwd wat je zelf kunt doen tegen de klimaatopwarming? De komende drie weken publiceren we drie handreikingen. Vandaag: waarom meer planten eten beter is voor de planeet.
Ook dit jaar stapelen de weersextremen zich op. In januari lag er bijna een kwart minder zee-ijs op de Zuidpool dan normaal in die maand.* De maand erna beleefde Europa de vijf-na-warmste februari ooit gemeten – onder meer in Groot-Brittannië en Frankrijk werd het meer dan 20 graden Celsius.* In maart vestigde Australië een nieuw hitterecord.* April 2019 was mondiaal de een-na-warmste april sinds de metingen in 1880 begonnen.*
Zoals verwacht: de wereldwijde opwarming is in volle gang. Dat we snel in actie moeten komen om erger te voorkomen, is een meerderheid van de Nederlanders wel duidelijk. Maar wat helpt? Welke stappen kun je zelf zetten om een effectieve bijdrage te leveren?
De komende drie weken geef ik tips om zelf een verschil te maken. Vandaag de effectiefste stap die je direct kunt zetten: kiezen voor een dieet met veel fruit, groente, volkorengranen, noten en peulvruchten – in plaats van vlees.
VPRO Tegenlicht selecteerde videoportretten over voorlopers op het gebied van duurzaam voedsel, die aansluiten bij dit verhaal.
Het probleem met vlees
15 tot 20 procent van alle broeikasgassen die we uitstoten is direct terug te voeren op veeteelt.* Vooral op runderen die methaanboeren en -scheten laten.
Indirect is vleesconsumptie een van de belangrijkste veroorzakers van de uitputting van zoetwatervoorraden, want de productie van veevoer en de dieren zelf hebben veel water nodig.
En de helft tot driekwart (!) van alle landbouwgrond wordt gebruikt voor de productie van veevoer en voor begrazing.* Door dat grote ruimtegebruik is de veehouderij indirect een drijfveer achter ontbossing en het uitsterven van diersoorten.
Dat is een nogal hoog prijskaartje voor ons vlees.
Moet de gehele veestapel dan verdwijnen, zoals sommige activisten en veganisten claimen? Nee. Althans niet omwille van duurzaamheid. Veedieren kunnen namelijk voedselresten eten en stukken land begrazen waar behalve gras verder weinig wil groeien.
Maar het staat vast dat we de aarde een groot plezier doen als we onze consumptie van vlees drastisch inperken. Er is zelfs geen ontkennen meer aan: op een hetere aarde kunnen we niet de vleeseters blijven die we nu zijn.
Het effect van een groen dieet
Overstappen op een vegetarisch dieet met een beperkte hoeveelheid melk, kaas en eieren kan de wereldwijde broeikasgasuitstoot van voedsel tot 2050 met 45 procent laten dalen. Overstappen op een volledig veganistisch dieet zou 55 procent van de uitstoot schelen.*
Dus als je nog vlees eet en zoekt naar een manier om minder negatieve impact op de natuur te hebben: hier heb je hem, de effectiefste stap die je zelf direct kunt zetten.
Maar gaat het ook gebeuren?
Maar die klinkende cijfers – 45 procent daling of meer – gaan natuurlijk alleen op als iedereen overstapt. Wat voor zin heeft het als jij in je eentje vegetariër wordt, terwijl je buurman elk weekend vlees op de barbecue blijft gooien?
Sta je daar, met je goeie bedoelingen.
Denk dan hieraan: je staat niet alleen als je deze stap zet. Wereldwijd kiezen steeds meer mensen voor een dieet met veel planten. Kijk bijvoorbeeld naar veganisme. Dat is in korte tijd van een ‘radicale’ dieetkeuze veranderd in een breder geaccepteerde levensstijl.
Omdat steeds meer mensen anders gaan eten, groeit de markt voor vleesvervangers snel.* Er komt meer geld voor het verder ontwikkelen van deze producten, waardoor ze lekkerder en goedkoper worden.* De komende decennia wordt in het lab gemaakt kweekvlees waarschijnlijk een betaalbaar alternatief.*
Het effect van jouw keuze
Er is dus niets ‘kleins’ aan de keuzes die je maakt over je dieet. Door wat je opschept ben je continu verbonden met de rest van de wereld. Wie kiest voor een plantenrijk dieet, helpt de aarde leefbaar te houden.
Door wat je opschept, ben je continu verbonden met de rest van de wereld
Als de komende dertig jaar de helft van de wereldbevolking ervoor zou kiezen om zijn vleesconsumptie drastisch in te perken, scheelt dat naar schatting in totaal 66 miljard ton CO2-uitstoot. Ter vergelijking: dat is bijna 350 keer de totale Nederlandse uitstoot van broeikasgassen in 2018.* Geen klein bier.
Overstappen op een vegetarisch dieet is dus geen symboolpolitiek – je doet het niet om te deugen. Je doet het omdat het effect heeft.
En de winst? Die is er niet alleen voor het milieu, maar ook voor je gezondheid. Want overconsumptie van rood vlees – dat is de verzamelnaam voor het vlees van runderen, varkens, schapen en geiten – draagt bij aan kanker, beroertes en hartfalen.*
Dus?
Iedere maaltijd is een stem voor of tegen een leefbare aarde, voor of tegen de verdere ontwikkeling van vleesvervangers, voor of tegen een wereld waarin al het vee bij elkaar veertien keer zo veel weegt als alle wilde dieren samen (dat is nu het geval, ja).*
Het is alsof we driemaal daags verkiezingen houden. Wat stem jij?
Met dank aan VPRO Tegenlicht voor het selecteren van videoportretten bij dit verhaal. Zie de Tegenlicht-website voor documentaires over duurzaamheid.
Volgende week: het belang van echt groene energie.
Deze tekst is een bewerking van een passage uit Hoe gaan we dit uitleggen – Onze toekomst op een steeds warmere aarde, dat op 4 juni is verschenen. Je kunt het bestellen als paperback, e-book of audioboek.
Meer lezen?
De domheid regeert
Sander SchimmelpenninckIn deze nummer-1-bestseller ontmaskert Sander Schimmelpenninck gespeelde domheid als politieke strategie.
