Nee YouTube, swastika’s zijn echt het probleem niet

De video’s van het Regionaal Archief Alkmaar moesten het onlangs ontgelden op YouTube. De beelden van de Tweede Wereldoorlog, waaronder fragmenten van een propagandafilm van de NSB, zouden namelijk ‘haatzaaiend’ zijn en dat mag niet meer op ’s werelds grootste videoplatform.^* Na een kleine mediastorm draaide YouTube het ongelukkige besluit snel terug.

Het videoplatform ligt al ruim een jaar onder vuur omdat het een vergaarbak is geworden van extremistische video’s – vooral van rechts-extremisten, propagandisten en complotdenkers.

Niet alleen zijn die video’s welkom op het platform, ze worden ook nog eens aan een groot publiek getoond door het geavanceerde aanbevelingssysteem van YouTube. Dat aanbevelingssysteem stilt een honger van kijkers die vaak niet eens weten dat hun onderbuik hunkert naar dit soort content. Kijk je een keer wat extreems, dan krijg je langzaam maar zeker steeds meer extreme video’s opgediend.

Maar nu probeert YouTube eindelijk een vlucht naar voren te maken. Twee weken terug kondigde^* het platform aan dat het een eind zou maken aan content die haatzaaiend is. Dat zijn bijvoorbeeld ‘video’s die beweren dat een groep superieur is aan een andere om zo discriminatie, segregatie of uitsluiting op basis van leeftijd, geslacht, ras, kaste, religie, seksuele oriëntatie te rechtvaardigen’, Daaronder valt ook, schrijft^* YouTube op zijn blog, het verheerlijken van nazi-ideologie.

Een grote denkfout

Ik was meteen al sceptisch.

Ik begrijp dat moderatie van zo’n enorm platform lastig is. De hoeveelheid video’s is overweldigend, iedere minuut wordt voor vierhonderd uur aan videomateriaal geüpload. Bovendien: waar leg je de grens van wat verboden is en wat onwenselijk of kwetsend? Voor kinderporno is dat meestal vrij duidelijk.

Maar om een goede afweging te maken tussen vrijheid van meningsuiting en censuur kun je niet om de context heen. Een swastika op archiefbeeld heeft waarschijnlijk een heel andere betekenis dan een swastika bij een YouTuber thuis op de achtergrond. Dus ik ga niet zeggen dat modereren makkelijk is.

Toch maakt YouTube een grote denkfout, eentje die ik helaas wel vaker tegenkom: de gedachte dat rechts-extremisme gelijkstaat met nazi’s of nog veel met nazisymboliek te maken heeft. In werkelijkheid zijn er nog maar weinig rechts-extremisten die openlijk zeggen nazisympathiën te hebben. Kaalkopjes die de Hitlergroet brengen, zijn volstrekt marginaal en vrij zeldzaam.

De rechts-extremist van nu draagt een net pak of hippe kleren, is welbespraakt en goed opgeleid

De rechts-extremist van nu draagt gewoon een net pak of hippe kleren, is welbespraakt en goed opgeleid, gaat goedgekapt de deur uit, is belezen en maakt vaak goed geproduceerde video’s die soms uren kunnen duren.

En belangrijk ook: de rechts-extremist van nu weet precies hoever hij of zij kan gaan.

Die zal nooit openlijk zeggen dat zwarte mensen inferieur zijn aan witte, maar die ideeën in een pseudowetenschappelijk betoog gieten over genetica en IQ, zoals Jared Taylor continu doet op zijn kanaal American Renaissance.

De rechts-extremist zal nooit openlijk zeggen dat Joden het grote kwaad zijn, maar wel subtiel laten vallen dat in sommige beroepsgroepen opvallend veel Joden rondlopen, bijvoorbeeld in de media of de porno-industrie, zoals de Britse vlogger Mark Collett doet.

En die rechts-extremist presenteert zich vaak als slachtoffer van politiek correct groepsdenken, van linkse censuur, zoals het Zweeds-Amerikaanse kanaal Red Ice TV keer op keer over zichzelf verkondigt. We moeten, aldus de makers achter het kanaal, toch gewoon een eerlijk gesprek kunnen hebben over hoe witte mensen met uitsterven worden bedreigd?

Alles is nog zo’n beetje zoals het was

De afgelopen weken heb ik een uitgebreide ronde gemaakt langs kanalen waarvan ik had verwacht dat ze inmiddels wel verboden zouden zijn, tenminste als je de woorden van YouTube over haatzaaien en discriminatie serieus zou nemen. De hierboven genoemde kanalen staan er nog gewoon op.

Het enige kanaal dat zover ik kon nagaan verwijderd was, is Thulean Perspective, van de Noorse oud-neonazi Varg Vikernes. Onlangs nog ‘onthulde’ hij dat de moordpartij in Christchurch, Nieuw-Zeeland een Joods complot was. Hij verdiende op dat moment nog aan de advertenties die aan zijn tienduizenden kijkers werden vertoond.

Voor de rest is alles nog zo’n beetje zoals het was.

Sommigen, zoals het kanaal van de Zweede extremist The Golden One, zijn gestraft. Hij mag geen advertenties meer tonen, maar hij mag zijn tienduizenden volgers nog wel op het hart drukken dat elke transgender en iedereen die niet hetereoseksueel is ‘gedegenereerd’ is. Blijkbaar maakt het ook niet uit dat hij een graag geziene gast is op rechts-extremistische bijeenkomsten, zoals die van het Nederlandse jongerenclubje Erkenbrand.

Ook Richard Spencer, een van de leiders van de alt-right die deze term nota bene heeft gepopulariseerd, mag met zijn kanaal NPI/Radix gewoon op YouTube blijven. Hij pleit onvermoeibaar voor de oprichting van witte etnostaten. Maar ja, hij ziet er netjes uit en je ziet geen swastika in beeld verschijnen, hoewel er bij zijn bijeenkomsten nog weleens spontaan wat Hitlergroeten worden gebracht.

En ook de vele manosphere-kanalen, waarin gefrustreerde mannen onafgebroken vrouwen wegzetten als onbetrouwbare hoeren, blijven volgens YouTube blijkbaar netjes binnen de lijnen van het platformbeleid.

Voorlopig zou ik de goede voornemens van YouTube daarom niet al te serieus nemen. Het is makkelijk scoren om verwijzingen naar nazi’s te verwijderen. Maar ook als dat lukt, dan nog blijft het platform het moederschip van de online haat.

Meer lezen?