Hoe blijf je een non in de jaren zestig?
De film Ida, van de Poolse regisseur Paweł Pawlikowski, over een jonge, joodse non wier geloof op de proef wordt gesteld, is langzaam, mistig en niet licht verteerbaar. Toch weet de film met heel subtiele middelen voortdurend te boeien. Een aanbeveling.
‘Dus je bent een joodse non.’ De kettingrokende, zuipende Wanda kijkt smalend naar haar jonge nichtje, dat in een grijs habijt verlegen aan haar keukentafel zit. Het zijn de jaren zestig in troosteloos Polen. Ida staat op het punt haar geloften af te leggen en voorgoed te verdwijnen naar het klooster, waar ze als kind is ondergebracht en opgegroeid. Maar eerst bezoekt ze de haar onbekende tante, die uitgesproken ongelovig blijkt.
Dat ze joods is wist Ida niet. En het is niet het enige wat ze over zichzelf zal ontdekken in deze verstilde zwart-wit-roadmovie van de Poolse regisseur Pawe? Pawlikowski. Samen met Wanda – die eigenlijk zo kwaad nog niet is – gaat ze op zoek naar de graven van hun vermoorde familieleden. Ze doen desolate dorpjes aan, slapen in sloeberige hotels.
Wanda flirt en danst, Ida bidt.
Pawlikowski brengt de kapotte, naoorlogse buitenwereld haast rouwend in beeld: stil, grijs, droevig, maar ook mooi
Het is duidelijk dat de jonge non niet eerder is geconfronteerd met wat de wereld te bieden en te berokkenen heeft. Door een mist van onervarenheid neemt ze het leven buiten de kloostermuren waar. Het is een leven met seks en dood en verdriet en jazzmuziek. Chaotisch, maar Ida beziet alles met een bijna verdoofde kalmte (of is het vroomheid?) die wordt benadrukt door het krappe vierkante beeldformaat en de shots van nevelig platteland.
Pawlikowski brengt zo de kapotte, naoorlogse buitenwereld haast rouwend in beeld: stil, grijs, droevig, maar ook mooi. Alles blijft ingetogen, bondig ook, maar juist in die bescheidenheid zijn sommige scènes hartverscheurend. Met minimale bewegingen laat de regisseur je meeleven met Ida en Wanda. Hij maakt de kernzaak van de film dwingend: houdt Ida haar geloof en gaat ze terug naar het veilige klooster, of blijft ze in deze ambigue nieuwe werkelijkheid?
Ida is geen lichtverteerbare film, maar wel elegant. Geloof, oorlogsverdriet en liefde worden door Pawlikowski op meditatieve wijze met elkaar verweven. En er zitten momenten in die ik niet meer zal vergeten. Een aanrader dus.
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
