Carola Schouten gunt boeren The American Dream. En bedankt!

Afgelopen zondag was minister Carola Schouten (ChristenUnie) van Landbouw, Natuur en Milieu te gast bij Zomergasten. Het was een mooie avond waarin de minister zich een voorstander toonde van kringlooplandbouw, en zich van haar menselijke kant liet zien. Dat was ook het unanieme oordeel in de kranten. Maar in de loop van de week begon het me steeds minder lekker te zitten.

Want om haar kringloopvisie te onderstrepen, liet Schouten een scène zien uit The Biggest Little Farm. Dat is een documentaire over een kok (Molly) en een filmmaker (John) uit Santa Barbara, Californië, die in een dolle bui een landbouwbedrijf beginnen om hun hond (Todd) te plezieren.

En hoe. Op onorthodoxe wijze combineren ze een gigantische boomgaard vol abrikozen, perziken, kersen, citroenen en sinaasappels met het houden van eenden, kippen, schapen, koeien en een varken, Emma.

Hun geheime wapen: vraag je af hoe de natuur het zou oplossen. Dus bemesten grazende koeien en scharrelende kippen de bomen, eten eenden verslindende slakken uit de boomgaard, lossen hongerige uilen een plaag van grondeekhoorns op.

Het is een prachtige film, maar de boodschap is dat ‘slim gebruikmaken van de natuur’ de oplossing is voor onze landbouwproblemen. En dat is regelrechte onzin. Sterker nog, het verbloemt de taak van de overheid.

Waarom zou je willen dat boeren gaan crowdfunden?

Molly en John beginnen hun droom met een crowdfunding. Ze vinden een filantroop die een fortuin doneert, zodat ze in een klap een gigantisch bedrijf kunnen opzetten, allerlei creatieve experimentjes kunnen doen, en het jaren lang kunnen uitzingen zonder inkomsten, tot hun bomen genoeg fruit gaan geven.

Als visioen over de weg naar duurzame landbouw is The Biggest Little Farm het meest waardeloze voorbeeld wat je kan bedenken

Dan worden ze ontdekt door een eindeloze schare aan vrijwilligers, die het fruit plukken en het onkruid wieden. Plagen, ziektes, dood en brand maken het Molly en John lastig, maar door steeds weer gebruik te maken van de natuur eindigt hun queeste op het nippertje in een weergaloos paradijselijke boomgaard. Kortom: The American Dream.

Als visioen over de weg naar duurzame landbouw is The Biggest Little Farm het meest waardeloze voorbeeld wat je kan bedenken. Wat hebben we dáár nou aan als overheidsvisie? Moeten al onze boeren een crowdfunding gaan starten?

De grote spelers hebben baat bij de status quo

En we hebben in Nederland allang boeren die voordoen hoe je hier ecologisch verantwoord kan boeren. Dus we weten best hoe het beter kan, maar voor de gemiddelde boer is dat een utopie. Wat nodig is, is een pad daarnaartoe.

Ik wil van Schouten een verhaal over gewone boeren, die door een goed functionerende overheid uit de klem van de grote bedrijven worden getrokken. Want de minister benoemde het zelf, in een bijzin: het zijn de grote bedrijven die de grootste belangen hebben in de huidige landbouw.

Het zijn de veevoerbedrijven, de grote melkfabrieken, de kunstmestproducenten en de zaad- en pesticide-multinationals die baat hebben bij de status quo en die verandering tegenhouden. Want hen heb je allemaal niet zo erg meer nodig als je ecologisch verantwoord gaat boeren.

Dan kom je er niet met een paar uilenkasten alleen.

Wat Schouten te doen staat

Wat we nodig hebben is een minister die zich niets aantrekt van lobbyisten. Een minister die de macht in handen neemt, opstaat tegen een premier die alles op ondernemerschap gooit, en die pal gaat staan voor de boeren en voor de natuur. Die de werkelijke problemen met een harde klap op tafel smijt, zodat iedereen het hoort. Wier enige inzet het is om ervoor te zorgen dat er geld komt om die problemen op te lossen. Veel geld.

Zij moet glashelder maken dat een grootschalige omslag de enige manier is waarop onze Landbouw, onze Natuur en onze Voedselkwaliteit robuust de onzekere toekomst tegemoetgaan – en dat boeren daar niet alleen voor kunnen zorgen.

Dat is een romantisch beeld, en misschien is het te veel gevraagd van Carola Schouten, die ook maar een mens is. Want dat liet ze wél zien. Maar het is wel een beeld waar ik meer mee kan dan met The American Dream.

Lees ook: