Deze briljante voorstelling helpt je het klimaatdebat te doorgronden. Het gaat niet over schuld, maar over verantwoordelijkheid

De grootste kwaliteit van De zaak Shell, het toneelstuk van Rebekka de Wit en Anoek Nuyens – te bekijken op De Correspondent tussen 9 en 17 januari 2021 – , is dat het je verleidt om door de ogen van een ander naar het klimaatdebat te kijken.

Iedereen heeft zijn eigen perspectief op het klimaat, we spelen allemaal een rol – in de supermarkt, in het stemhokje, op ons werk. In deze voorstelling worden we uit onze hokjes getild en ontstaat een groter plaatje dat even verhelderend als vernietigend is.

De klimaatrechtszaak van Milieudefensie tegen Shell vormt de aanleiding van dit toneelstuk: De Wit en Nuyens maakten al langer theater over de klimaatcrisis, en besloten twee jaar geleden ook deze rechtszaak te gaan volgen. Tijdens hun research ontdekten ze dat de befaamde scenarioafdeling van Shell de rechtszaak al in 1998 zag aankomen.

Shell blijkt meer dan twintig jaar vooruit te denken, zich in anderen te verplaatsen, na te denken over hoe ze moet reageren op toekomstig gevaar.

Moeten wij dat dan niet ook doen, vroegen de theatermakers zich af. Verdient de burger niet ook een scenarioafdeling? Ze besluiten die met deze voorstelling zelf te maken, zodat behalve Shell ook burgers een keer kunnen ‘repeteren voor de werkelijkheid’.

In de voorstelling komen om beurten verschillende stemmen aan het woord: een CEO van Shell, een consument, een politicus, een burger, een vertegenwoordiger van de toekomstige generaties. De monologen zijn vaak grappig, soms ontroerend, altijd slim. Bij elkaar vormen deze stemmen een glasheldere analyse van de klimaatcrisis, die volgens Nuyens en De Wit bovenal een verantwoordelijkheidscrisis is: iedereen wijst naar elkaar en ‘niemand weet meer wie nou verantwoordelijk is voor wat’.

De zaak Shell is al overladen met lof: de Volkskrant en NRC deelden allebei vijf sterren uit – beter kan niet. Het spel van Jaap Spijkers, Janneke Remmers en Musia Mwankumi is daar een belangrijke verklaring voor: zij slagen erin om in minder dan anderhalf uur vijf sterk verschillende denkwerelden invoelbaar te maken – compleet met de retorische hoogstandjes, de woede en het verdriet die bij de verschillende rollen passen.

Maar wat dit theater briljant maakt, is de optelsom van de losse stemmen: de succesvolle poging om boven de verschillen uit te stijgen, de complexiteit te temmen, en de toeschouwer het hele web van argumenten, afhankelijkheden en wederzijdse beïnvloeding te laten zien.

In de bijdragen hieronder gingen Rebekka de Wit en Anoek Nuyens met jullie in gesprek.

De zaak Shell in het theater bekijken? Houd deze website in de gaten, na de lockdown worden nieuwe speeldata aangekondigd.