Zolang we geloven dat moeders beter kunnen zorgen, blijven vaders aan de zijlijn staan, zegt deze vader

Toen Robin van Tilburg (35) met zijn oudste dochter bij het consultatiebureau kwam, vroegen ze hem of hij ‘lekker vrij’ was die dag. Toen hij in de apotheek medicijnen afhaalde voor zijn jongste dochter zeiden ze: ‘Vertel je vrouw maar dat het drie keer per dag moet worden toegediend.’ En toen de basisschool hem mailde over het voorlezen in de klas werd hij aangesproken als ‘beste voorleesmoeder’. Dus ja, zegt Van Tilburg, ‘dan krijg je op een gegeven moment wel door dat je afwijkt van de norm.’ 

Het is dinsdagochtend en iedereen is thuis in de Bredase doorzonwoning waar Van Tilburg woont met zijn vriendin Loes en zijn dochters Sophie (3) en Emily (bijna 7). Het is de tweede week na de kerstvakantie, de scholen zijn gesloten maar het onderwijs gaat door – dus is Emily aan tafel met een rekenwerkje in de weer, terwijl Sophie zich op de vloer vermaakt met Kapla, Duplo en een elektrisch treintje. 

De deuren in de woonkamer zijn behangen met kindertekeningen (veel vlinders, eenhoorns en poezen), in de tuin ligt een overleden kerstboom, en in de boekenkast wordt de bovenste plank in beslag genomen door Lonely Planets (Madagaskar, Thailand, Japan). 

Als zorgende vader krijg je op een gegeven moment wel door dat je afwijkt van de norm

‘Die verre reizen waren vooral van vóór ik vader werd’, vertelt Van Tilburg, die toerisme studeerde en zijn vrouw ontmoette toen hij twee jaar op Aruba woonde. Op de onderste en best bereikbare plank staan boeken over ouderschap en opvoeding, waaronder zijn eigen, net verschenen boek: Kickstart je vaderschap. Over vader worden en de beste start creëren als gezin.

‘Wil je geen carrière maken dan?’

Voor ze kinderen kregen, werkten Van Tilburg en zijn vriendin allebei fulltime. ‘Met Emily op komst gingen we in gesprek over hoe we het straks zouden doen.’ Loes had een baan die niet in minder dan vier dagen kon, ‘dus besloten we dat ik tweeënhalve dag per week zou werken en de rest van de tijd voor Emily zou zorgen.’ 

Dat leek hen een prima oplossing. Maar wanneer hij aan vrienden en familie vertelde wat het plan was, trof hij bezorgde gezichten: je gaat oppassen? Wil je geen carrière maken dan? Loes kreeg de vraag of ze zich niet schuldig voelde tegenover haar baby.

Van Tilburg had zich nooit echt beziggehouden met emancipatie, vastgeroeste rolpatronen of ongelijkheid tussen de seksen, maar nu begon het hem te dagen dat wat een persoonlijke en vrije keuze zou moeten zijn, dat misschien toch niet echt was.

‘Ik ben klaar.’ Emily laat haar werkblad zien. School is leuker dan thuisonderwijs, zegt ze: ‘Daar mag je tussendoor spelen.’ Van Tilburg verklaart: ‘’s Ochtends kunnen ze zich beter concentreren, dus we proberen het schoolwerk dan af te krijgen. Dan kunnen we in de middag leuke dingen doen.’ Maar dan nog is hij de beroerdste niet: Emily mag best even pauzeren.

Hij had van tevoren niet gedacht dat hij het zó leuk zou vinden, dat zorgen, vertelt Van Tilburg. Maar Emily kwam met een keizersnede ter wereld, Loes’ herstel duurde lang, dus kon hij meteen aan de bak. Luiers verschonen, de baby in bad doen, de verschillende huiltjes interpreteren. ‘Toen merkte ik: hoe meer je het doet, hoe beter het gaat.’ Na een week of twee vroeg hij zijn vader hoe die het destijds had ervaren. ‘Hij zei: “Het zorgen, dat deed jullie moeder, dat was niets voor mij.”’ 

We gaan het sámen doen

Nog steeds, denkt Van Tilburg, denken te veel vaders dat het ‘niets voor hen’ is. Omdat ze geen rolmodellen hebben, omdat de meeste literatuur rondom zwangerschap en ouderschap op de moeder is gericht, omdat je algauw scheef wordt aangekeken als je als vader lang verlof wilt opnemen.

Zelf had hij dus ook niet echt een zorgende vader. Toch besloten hij en Loes: we gaan het sámen doen. Niet om een statement te maken, niet vanuit een politiek of maatschappelijk ideaalbeeld, maar gewoon: ‘We wilden samen een kind, nou, dan wilden we er ook samen voor zorgen.’ 

Iedereen kan wel zeggen dat vrouwen meer moeten gaan werken en zo, maar dan is het wel zo handig als mannen meer gaan zorgen

Bovendien: ‘Iedereen kan wel zeggen dat vrouwen meer moeten gaan werken en zo, maar dan is het wel zo handig als mannen meer gaan zorgen, toch?’ Natuurlijk, je moet het je kunnen veroorloven om, zoals hij en Loes, allebei parttime te werken – Robin besteedt sinds vorig jaar 3,5 dag per week aan zijn schrijfwerk, Loes werkt vier dagen per week als hr-manager bij een zorginstelling.

‘Maar daar hebben wij ons leven ook op afgestemd. Laatst vroeg een kennis of wij niet toe waren aan de volgende stap in onze wooncarrière. Maar wij wonen liever in een betaalbaar rijtjeshuis dan in een twee-onder-een-kapper met een hypotheek tot aan onze nek.’ 

Wendbaarheid is een groot goed

Emily onderbreekt hem: of hij het instructiefilmpje aan wil zetten, ze is klaar voor de volgende ronde. Uit een doos op tafel haalt ze leesboek en potlood terwijl Van Tilburg naar het juiste filmpje zoekt. Sophie vraagt wanneer ze soep gaan maken – dat had papa vanochtend beloofd. ‘Zo meteen’, zegt van Tilburg, ‘en dan ga jij helpen, toch?’ 

In zijn boek moedigt Van Tilburg aanstaande vaders aan om het zorgen in elk geval uit te proberen. ‘Als je twee dagen na de bevalling weer naar kantoor gaat, dan is de kans groot dat wanneer je ’s avonds thuiskomt, en iedereen moe is, de zorg automatisch bij de moeder terechtkomt. Omdat je dan denkt dat die het toch beter kan dan jij. Terwijl, zo moeilijk is het niet: je leert het door het te doen. En pas dan kan je een afgewogen keuze maken.’

Emily trekt aan zijn mouw: ‘Ik heb dit filmpje gisteren al gezien.’ ‘O ja? O jee, ja, je hebt gelijk. Even de goede opzetten. En wil je nog iets drinken?’ Sophie zit onder de tafel inmiddels, ze spreekt haar knuffelkonijn vermanend toe: ‘Nee, nee, nee, dat hadden we niet afgesproken.’

Sophie werd te vroeg geboren en had een moeizame start: de eerste maand lag ze in het ziekenhuis, en ook daarna liep het niet meteen gesmeerd. Door die periode leerde Robin wel dat wendbaarheid een groot goed is. ‘Steeds als je denkt: nu hebben we het eindelijk op de rit, dan wordt er iemand ziek en kan de planning weer overboord. Wij hebben ervoor gekozen om ruimte in te bouwen in ons leven, zodat we dat kunnen opvangen.’ Mede daarom, vermoedt hij, viel de lockdown hun niet al te zwaar op het dak. ‘Soms denk ik dat we altijd al aan het voorsorteren waren op zo’n crisis.’ 

Loes, die op zolder, tevens washok en thuiswerkplek, zat te vergaderen, komt de kamer in voor een kop koffie. ‘Het is een beetje schipperen’, vult ze aan, ‘maar we komen er wel. Opa en oma passen op, en Emily gaat morgen naar een vriendin. We maken nu meer gebruik van het netwerk van andere ouders, daarvan kennen we er nou vier of vijf in de buurt met wie we de zorg een beetje delen.’ 

In het begin voelde dat nog wel onwennig. Misschien omdat kinderen krijgen tegenwoordig vooral als een persoonlijke keuze geldt, waardoor ouders het idee hebben dat ze het allemaal zelf moeten oplossen. Maar goed, daar staat tegenover dat als het inderdaad een keuze is, je er dus óók bewust voor kunt kiezen om het in te vullen op een manier die niet in het traditionele plaatje past.

Zo vader zo dochter

‘Onderzoek toont aan dat als je als vader betrokken bent, dat een positieve invloed kan hebben op het zelfvertrouwen van je dochter’, zegt Van Tilburg. ^* ‘Ik vond altijd al wel dat iedereen gewoon in zijn waarde gelaten moest worden. Maar toen kwam MeToo en werd ik me veel bewuster van wat vrouwen allemaal te verduren krijgen.’

Ze zien dat een vader ook gewoon met hun kinderen kan koken

‘We bouwden destijds vaak een tent, onder de tafel. En daar zaten we dan in met z’n drietjes. Toen dacht ik wel: ze blijven niet voor altijd in deze tent, straks moeten ze ook die wereld in, en dan kan ik ze niet meer beschermen. Maar ik kan wel nu vast doen wat ik kan om hun het gevoel te geven dat ze er mogen zijn.’ 

Hoe? ‘Door het vóór te leven. Aan hoe Loes en ik met elkaar omgaan zien ze: zo kun je het verdelen. En ze zien dat een vader bijvoorbeeld ook gewoon met zijn kinderen kan koken.’ 

Speaking of which: ook Emily’s leeswerk is nu af, en de kinderen beginnen onrustig te worden. Van Tilburg staat op, schuift voor Emily een krukje bij het aanrecht, tilt Sophie erop. Hij haalt wortels en pompoen uit de koelkast, tovert een ui tevoorschijn, en zet beide meisjes aan het werk. Ze gaan soep maken.

Dit is de tweede aflevering van De zorgzamen, een rubriek waarin ik elke twee weken meeloop met iemand die zorgt.

Lees ook: