28.01.22 Aanbeveling 3-90 min

Hoe vieze lucht zorgt voor 10 miljoen onzichtbare doden per jaar (en nog 4 verhalen voor het weekend)

Algemeen redacteur

Elke vrijdag tippen correspondenten en redacteuren hun lees-, kijk- en luistervoer voor het weekend. Deze week: een mooi eerbetoon aan mode-icoon André Leon Talley, de sanitaire schoonmakers van Amerikaanse sportstadions welverdiend in het zonnetje gezet, en het turbulente leven van Jason ‘Wee Man’ Acuña na twee decennia Jackass.

De gevolgen van vieze lucht zijn verbijsterend

Dit is zo’n artikel dat je eigenlijk beter niet kunt lezen. Want de cijfers die David Wallace-Wells hier opdreunt, komen hard aan. Ze gaan over de gevolgen van luchtvervuiling – en ze zijn verbijsterend. Elk jaar gaan er zeker 7 miljoen mensen vroegtijdig dood door vieze lucht, stelt de Wereldgezondheidsorganisatie. Wallace-Wells telt nieuwe studies erbij op en komt op meer dan 10 miljoen doden per jaar. Dat is vier keer het totale aantal doden door corona in 2020, en pakweg twintig keer zo veel als het jaarlijkse aantal doden door oorlog, moord en terrorisme bij elkaar. Maar mensen vallen niet ineens dood neer als ze vieze lucht inademen, zoals wanneer ze worden neergeschoten, en dus kunnen we het ons niet voorstellen. Tijd om daar iets aan te doen, bijvoorbeeld door dit artikel, toch maar, te lezen.

Jelmer Mommers Correspondent Democratie & Klimaat

Het levensverhaal van deze modegrootheid werd getekend door succes, maar ook door racisme

Deze maand overleed André Leon Talley: jarenlang ‘editor-at-large’ van stijlbijbel Vogue, vermaard modejournalist en alom bekend glamouricoon. Zelfs in een industrie vol aandachtstrekkers stak Talley overal met kop en schouders bovenuit – door zijn postuur, zijn uitdossingen (voornamelijk gordijnachtige, tafzijden kaftans en capes in juweeltonen), maar bovenal zijn persoonlijkheid. In deze documentaire schetst filmmaker Kate Novack een intiem portret van een van de invloedrijkste smaakmakers van de afgelopen decennia. Bijzonder is de nadruk die de film legt op het racisme waar Talley gedurende zijn leven mee te maken kreeg. Niet alleen groeide hij op in het gesegregeerde zuiden van de Verenigde Staten; ook in Parijs, waar hij sinds de jaren tachtig furore maakte als moderedacteur, werd hij als een van de weinige zwarte mannen in de bovenste echelons van de modewereld geconfronteerd met discriminerende opmerkingen en onverdraagzaamheid.

Valentijn De Hingh Correspondent Identiteit

Zo gaat het met 'Wee Man' na bijna een kwarteeuw Jackass

Voor Jason Acuña is skateboarden zijn lust en zijn leven. Wanneer hij niet skatet, verdient hij zijn inkomen door het testen van vrij idiote stunts: wat zou er bijvoorbeeld gebeuren als hij zichzelf tegen het hoofd trapt of zich vastlijmt aan een vriend? Acuña is namelijk beter bekend als Wee Man uit Jackass. In dit schitterend geschreven portret over misschien wel de bekendste acteur uit deze Amerikaanse franchise, schetst schrijver Caity Weaver hoe Acuña heeft geleerd om precies te doen waar hij zin in heeft.

Jacco Prantl Audioredacteur

Waarom sanitaire schoonmakers meer verdienen dan bankiers

Ze worden letterlijk gezien als afvoerputje van de samenleving, maar plas en poep zijn een miljardenbusiness. Mobiele toiletten alleen al vormen een industrie van 17 miljard dollar per jaar. Sportzender ESPN waagde zich eens buiten de voetbal-, honkbal- en hockeystadions en ging op pad met de onzichtbare ploegen die tijdens wedstrijden vliegensvlug honderden wc’s reinigen. Sinds de sanitaire rampspoed op Woodstock in 1969 – zeshonderd toiletten voor een half miljoen bezoekers – is de Dixi van ver gekomen. Deze reportage biedt een korte geschiedenis van persoonlijke hygiëne en inzicht in het schoonmaakproces, en laat zien dat toiletten poetsen een respectabel deel van de economie is, met een stabiel inkomen en onbetwistbaar maatschappelijk nut.

Riffy Bol Algemeen redacteur

Het zal je vast niet ontgaan zijn: de reportage van het programma BOOS over de seksuele transgressies bij The Voice of Holland sloeg in als een bom. Je hoort vaak de term consent of toestemming, en het is makkelijk om in een wollige discussie terecht te komen over wat dat dan wel of niet zou zijn. Is het wel echt zo lastig? Dit filmpje van Slachtofferhulp legt het in drie minuten op doodsimpele doch hilarische wijze uit.

Tim Strijdhorst Back-end developer

Dit verhaal heb je gratis gelezen, maar het maken van dit verhaal kost tijd en geld. Steun ons en maak meer verhalen mogelijk voorbij de waan van de dag.

Al vanaf het begin worden we gefinancierd door onze leden en zijn we volledig advertentievrij en onafhankelijk. We maken diepgravende, verbindende en optimistische verhalen die inzicht geven in hoe de wereld werkt. Zodat je niet alleen begrijpt wat er gebeurt, maar ook waarom het gebeurt.

Juist nu in tijden van toenemende onzekerheid en wantrouwen is er grote behoefte aan verhalen die voorbij de waan van de dag gaan. Verhalen die verdieping en verbinding brengen. Verhalen niet gericht op het sensationele, maar op het fundamentele. Dankzij onze leden kunnen wij verhalen blijven maken voor zoveel mogelijk mensen. Word ook lid!