In deze laatste week van 2021 publiceren we op De Correspondent geen nieuwe stukken. In plaats daarvan tippen we onze favoriete Correspondent-verhalen van het afgelopen jaar. Om met een oliebol op de bank alsnog te lezen. Of in mijn geval: te luisteren.

2021 was voor mij, boven alles, het jaar waarin ik moeder werd. En daarmee een jaar waarin ik mijn handen nauwelijks vrij had om een krant, boek, tijdschrift of tablet vast te houden. Ik had er nooit bij stilgestaan dat ouders zo vaak iets in hun handen hebben – een kolfapparaat, een geëxplodeerde luier, een rammelaar, een spuugdoek, een kinderwagen, of natuurlijk: een baby. Lezen is dus, met baby, een schaars goed.

Daarentegen vond ik des te meer tijd om te luisteren. Uren en uren waarin ik geparkeerd met mijn baby op de bank zat (niet bewegen, want hij slaapt!), met een kinderwagen door het park liep (niet stoppen, want hij slaapt!), poepvlekken uit kleertjes zat te boenen (snel even, want hij slaapt!), of gepureerde broccoli in ijsblokjesvormpjes stond te proppen (alvast gedaan, voor als hij morgen om deze tijd niet slaapt!).

Luisterverhalen – waar ik sowieso al erg van hield – werden dus nog belangrijker voor me in 2021. Mijn favoriete stukken van het afgelopen jaar waren dan ook luistervoer.

1. Revolusi, de podcast

Er zijn weinig mensen naar wie ik zo goed een hele dag kan luisteren als David Van Reybrouck. Natuurlijk is er dat zoete Vlaamse accent, ja, maar David is vooral een meesterverteller. Zo iemand die je kan interesseren voor een verre geschiedenis waarvan je nooit wist dat je ervan wilde weten. Iemand die kleur, lichtheid en menselijkheid kan geven aan de meest abstracte of zware concepten als democratie, nationalisme, en (neo)kolonialisme. In de podcastserie Revolusi vertelt David in vijf afleveringen de geschiedenis van Indonesië. Waarin Nederland, uiteraard, een gigantische rol speelt.

2. Zo ziet betere jeugdzorg eruit

Het is zo’n crisis die, net als zoveel andere prangende maatschappelijke problemen, door corona volledig op de achtergrond is geraakt: de crisis in de jeugdzorg. Er zijn miljarden euro’s extra nodig, en een volledige herziening van het huidige systeem. Daarvan zakt de moed je in de schoenen. Maar Vera Mulder maakte een serie over de jeugdzorg die wél hoop geeft: over één gastgezinshuis. Een gastgezin waarin kinderen die uit huis worden geplaatst kunnen opgroeien – zónder volledig van hun biologische ouders te worden afgesneden. Vanuit het perspectief van alle betrokkenen vertelt Vera het verhaal van een betere jeugdzorg. De gastouders, de moeder die haar zoon moest afstaan, die zoon zelf, en de biologische kinderen van de gastouders, die hun ouders altijd hebben moeten delen. Het geeft een ongekend bijzonder inkijkje in hoe zorg voor de meest kwetsbare kinderen eruit zou kunnen zien.

3. Wat is er gebeurd met linkse idealen?

De oud-PvdA-politicus Jan Pronk (81) was jarenlang het boegbeeld van de sociaaldemocratie. ‘Het linkse geweten’, werd hij wel genoemd – en nee, dat was geen scheldwoord in die tijd. Want toen Pronk in de politiek zat (vroegâh) vierden linkse idealen – een eerlijkere, gelijkere samenleving – hoogtij in de Nederlandse politiek. Waar zijn die idealen nu gebleven? Die vraag stelt Anoek Nuyens zich al jaren – en zodoende wordt het haar guilty pleasure om bij Jan Pronk langs te gaan. Op 81-jarige leeftijd nog altijd even spraakzaam en bevlogen, zij het een tikje pessimistischer. Maar pessimisme is juist een voedingsbodem voor actie, leert hij ons. Pronk, de podcast, is een bijzondere zoektocht naar een nieuw progressief verhaal.

4. De onmogelijke beslissingen van asiel-ambtenaren

Wil je weten waarom het zo moeilijk is om te beslissen welke asielzoekers wel en niet in Nederland mogen blijven, ga dan zélf eens die beslissingen nemen. Dat deed theatermaker Ilay den Boer. Een geniaal plan. Het lukte hem om een jaar bij de IND te werken. En daar bleek alles nog veel ingewikkelder dan hij al dacht. Hoe neem je zo’n beslissing over een mensenleven in een web van regels? Hoe weet je of iemand de waarheid spreekt? Waar trek je de grens? Over die dilemma’s gaat hij in gesprek met Lex Bohlmeijer – samen met een collega-IND’er en een vluchteling die ook meewerkten aan de voorstelling. Een prachtig gesprek over de (on)mogelijkheid van goede asielbesluiten.

Veel luisterplezier en een gelukkig nieuwjaar!