Achter de schermen bij de club die Nederland moest behoeden voor een ramp
Deze foto stond twee jaar geleden in bijna alle kranten:
Op de foto staan vier mannen die Nederland moesten redden van de ondergang. Achter hen: miljoenen mondkapjes voor de zorg. Hun boodschap: het is gelukt, we hebben genoeg!
De foto is geen toeval.
Al maanden ging het in de media nergens anders over dan over het schreeuwende tekort aan medische beschermingsmiddelen, waardoor de zorg dreigde vast te lopen. Een beeld dat bleef rondgaan, ook toen dat tekort volgens de verantwoordelijke inkopers van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) niet meer bestond.
Dus zei een van hen, de man rechts op de foto: laten we de pers uitnodigen in ons magazijn, dan kan heel Nederland met eigen ogen zien dat we genoeg beschermingsmiddelen hebben voor de zorg. Paniek bezworen.
En zo geschiedde.
Een jaar later stond deze foto opnieuw in bijna alle kranten, maar nu ter illustratie van een heel ander verhaal:
We hebben véél te veel mondkapjes.
En inderdaad, op dit moment liggen meer dan een half miljard mondkapjes te verstoffen in twaalf pakhuizen door het hele land. Een groot deel daarvan is afgekeurd of inmiddels over de houdbaarheidsdatum heen. De verontwaardiging – over de miljoenen die hieraan zijn vergooid, en de miljonairs die ermee werden geboren – is tot op de dag van vandaag voorpaginanieuws.
De vraag die tot nu toe onbeantwoord bleef: hoe is het zover gekomen?
Wat deze reconstructie ons leert
De iconische foto is het eindpunt van de grote reconstructie waar collega-correspondent Maurits Martijn, datajournalist Heleen Emanuel en ik de afgelopen maanden aan hebben gewerkt.
Het verhaal dat eraan voorafgaat is er een dat tot nu toe onverteld bleef: het verhaal van de hoofdrolspelers – het voltallige management van het LCH, de inkopers die de deals moesten sluiten, de distributeurs die verantwoordelijk waren voor de logistiek, de handelaren en leveranciers die de spullen beloofden te leveren, en vele anderen – die opeens de brandweer werden in de grootste zorgbrand uit de recente geschiedenis.
Voor het verhaal hielden we meer dan honderd interviews, onderzochten we talloze documenten en leerden we een belangrijke les: achteraf is het gemakkelijk oordelen over wat de overheid allemaal fout heeft gedaan tijdens de coronacrisis. Maar als we ervan willen léren, dan moeten we eerst begrijpen hoe het werkelijk is gegaan.
Deze reconstructie is een poging precies dat te doen: niet te oordelen, niet te veroordelen, maar te begrijpen.
Ik hoop dat jullie het net zo leerzaam zullen vinden om te lezen als wij het vonden om het te maken.
Tot een volgende!
Anne