Een Week van de Werkstress en dan hup: gauw weer aan het werk

Ben je gespannen? Bang voor deadlines? Lig je ’s nachts te piekeren over je werk? Voel je je totaal uitgeput? Heb je last van angst- en paniekaanvallen? Is je baas een tiran? Word je seksueel geïntimideerd op kantoor? En gediscrimineerd? En gepest?

Dan heb ik schokkend nieuws.

Uit onderzoek van de Nyenrode Business Universiteit, de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid blijkt dat je weleens zou kunnen lijden aan…

[Tromgeroffel…]

Werkstress.

[Kreten van ontzetting.]

Je leest het goed. Maar liefst één op de acht Nederlanders heeft last van werkstress. Bijna één miljoen mensen kampen met burn-outklachten. Meer dan 40 procent van alle werknemers vindt zijn of haar werk mentaal zwaar belastend. Een kwart geeft aan altijd onder hoge tijdsdruk te moeten werken. Het meeste ziekteverzuim is een gevolg van depressie of overspannenheid. En meer dan de helft van alle depressieve werknemers noemt werk als belangrijkste oorzaak voor de depressie.

Maar het grootste probleem?

Dat is de onwetendheid. Je moet weten: er rust een enórm taboe op werkstress. Het is gewoon niet bespréékbaar. Volgens minister Lodewijk Asscher (PvdA, Sociale Zaken) is het punt met al die overwerkte, gestreste, depressieve, geïntimideerde en gediscrimineerde werknemers dat ze niet weten dat ze overwerkt, gestrest, depressief, geïntimideerd en gediscrimineerd zijn. En als ze het al weten, dan weten ze niet hoe ze ermee om moeten gaan.

Dus wat doet de overheid?

FNV heeft een helpdesk geopend voor mensen die ‘stoom willen afblazen’ (bel nu: 0800-DIALOOG)

Voorlichting geven natuurlijk. Heel veel voorlichting. Deze week is zelfs uitgeroepen tot de Week van de Werkstress. Door het hele land zijn er lunchworkshops, health checks, stoelmassages, vitaliteitsspreekuren, adviesgesprekken, interactieve inloopbijeenkomsten, cursussen mindfulness, meditatielessen, sportclinics en seminars met Hugo Borst. Tal van organisaties doen mee: de Rabobank stuurt een e-mail aan alle medewerkers, FNV heeft een helpdesk geopend voor mensen die ‘stoom willen afblazen’ (bel nu: 0800-DIALOOG) en de Hogeschool Leiden organiseert een brainstorm met als centrale vraag: ‘Wat zijn de oorzaken van werkstress?’

Over die vraag zou ik het nog even willen hebben.

De Week van de Werkstress is namelijk het zoveelste symptoom van een tijdperk dat glorieert in symptoombestrijding. Structurele werkloosheid? Het kabinet investeert in sollicitatietrainingen. Een opmars van depressies? Nergens vinden we zoveel psychologen per hoofd van de bevolking. Burn-outs, flexibilisering en langere werkweken? Dan organiseren we een Week van de Werkstress.

In de jaren zeventig geloofden we nog in de maakbaarheid van de samenleving, nu is er de maakbaarheid van het individu. Er wordt geen tijd meer verspild aan structurele analyses van hoe het toch kan dat de arbeidsmarkt steeds meer gestreste, uitgeputte en depressieve mensen uitspuwt. Er wordt geen poging gedaan om de banen beter te verdelen, de kinderopvang goed te regelen, een fatsoenlijk vaderschapsverlof in te voeren, de werkweek terug te dringen, meer baan- en inkomenszekerheid te verschaffen of korte metten te maken met het uitknijpen van schoonmakers, onderwijzers en verplegers.

Niets van dat alles. Het probleem wordt nu gezocht bij de werknemer zelf, die niet goed op de hoogte zou zijn van de risico’s van tijdelijke contracten en lange werkweken.

De enige structurele analyse die ik deze week voorbij zag komen, betrof de kosten van al die stress. Geen klein bier trouwens: vier tot vijf miljard euro per jaar. Zouden al die overwerkte, gestreste, depressieve, geïntimideerde en gediscrimineerde werknemers dat eigenlijk wel weten? Dat ze de hardwerkende belastingbetaler zoveel geld kosten? Dat ze de concurrentiekracht van BV Nederland schaden?

Iets voor een volgende voorlichtingscampagne misschien.