Aanbeveling

Nazi’s, die waren pas creatief

Ernst-Jan Pfauth
Literatuur
Andy Warhol komt in creativiteitsboeken altijd uitgebreid aan bod, maar over de uitvinder van de V2-raket heeft niemand het

Stiekem smul ik ervan; boeken waarin begaafde schrijvers als Steven Johnson en Malcolm Gladwell vertellen waar creativiteit vandaan komt en hoe je het kunt stimuleren. Maar na het lezen van een krachtig essay realiseer ik me hoe eenzijdig en repetitief die boeken eigenlijk zijn. Andy Warhol komt altijd uitgebreid aan bod, maar over de uitvinder van de V2-raket heeft niemand het.

How To Be Creative, Where Good Ideas Come From, The Rise of Creative Class: al die boeken waar we creatiever van horen te worden, zijn zelfbevestigende luie werkjes van een groep consultants die allemaal dezelfde idolen aanhalen. Dat staat in een pittig essay dat voor Harper’s Magazine schreef. 

De schrijver vertelt in derdepersoonenkelvoud hoe hij er het afgelopen decennium - telkens in badkuipen - steeds meer van overtuigd raakte dat die verschrikkelijk populaire creativiteitsboeken áltijd de gemakkelijke weg kiezen. Het belangrijkste citaat:

"While it reiterates a handful of well-known tales — the favorite pop stars, the favorite artists, the favorite branding successes — it routinely ignores other creative milestones that loom large in the history of human civilization. After all, some of the most consistent innovators of the modern era have also been among its biggest monsters. He thought back, in particular, to the diabolical creativity of Nazi Germany, which was the first country to use ballistic missiles, jet fighter planes, assault rifles and countless other weapons. And yet nobody wanted to add Peenemünde, where the Germans developed the V-2 rocket during the 1940s, to the glorious list of creative hothouses that includes Periclean Athens, Renaissance Florence, Belle Époque Paris and latter-day Austin, Texas."

Wel met Bob Dylan aan komen zetten, niet met 

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat ik een aantal van de boeken die Thomas Frank noemt met veel plezier heb gelezen. De volgende dag probeerde ik met hernieuwd enthousiasme ‘creatief’ te zijn. 

Zolang je die boeken blijft zien als wat ze zijn - fijne opstekertjes - kunnen ze weinig kwaad. Maar als gemeentes miljoenen investeren op basis van het gedachtegoed van deze creativiteitsschrijvers is dat een probleem. En dat dat gebeurt, schreef Floor Milikowski onlangs in  Veel stedenbouwkundingen gebruiken The Rise of The Creative Class van Richard Florida als een handboek. Een zeer eenzijdig, laf en wereldvreemd handboek, aldus Thomas Frank.