Dit weekend op De Correspondent: Een docu over de meest inspirerende (en onderdrukte) stemmen van Zuid-Afrika anno nu
Goede documentaires verdwijnen vaak (te) snel weer van het scherm. Daar proberen we bij De Correspondent, in samenwerking met Movies that Matter, iets aan te doen. Bekijk dit weekend een prachtige documentaire over de schaduwkanten van het moderne Zuid-Afrika.
In mei 2012 opende de gerenommeerde Zuid-Afrikaanse kunstenaar Brett Murray zijn nieuwste show in Johannesburg. Een van de werken: The Spear. Een poster - in Sovjetstijl - waarop de Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma is afgebeeld, met zijn piemel uit zijn broek.
Het was politieke satire: Zuma is niet alleen polygaam, maar is ook beschuldigd van allerlei seksuele escapades buiten zijn huwelijken (inclusief verkrachting). Dan vraag je erom, meende Murray. ‘Whoever fucks around and is a public figure… you’re gonna get hammered.’
Bovendien: in Zuid-Afrika heeft iedereen vrijheid van meningsuiting. Toch?
Een paar weken later zat Murray met zijn familie ondergedoken, ontvingen de galeriehouders doodsbedreigingen, was zijn schilderij door twee mensen beklad, had de krant die zijn werk afdrukte beveiliging nodig en liep er een rechtszaak tegen hem, de galerie én de krant.
Een docu over angst, en hoe die te overwinnen
Zuid-Afrika is sinds 1994 een democratie. Het African National Congress (ANC) - de partij van Nelson Mandela, die de afschaffing van apartheid bedong - won tijdens die eerste verkiezingen glansrijk en is sindsdien aan de macht.
Maar de afgelopen twintig jaar kwam het ANC keer op keer in opspraak. Corruptie, politiegeweld, seksueel misbruik. De reactie van het ANC op de afbrokkelende steun: protesten neerslaan, journalisten bedreigen en kritische kunstenaars als Murray belagen en aangeklagen.
Shield and Spear gaat over de angst die Zuid-Afrika nog altijd verdeelt
Hoe het er nu voor staat in Zuid-Afrika - zo’n 25 jaar na de afschaffing van apartheid - is het thema van de documentaire Shield and Spear. Racisme, politiek, geschiedenis, identiteit, vrijheid, democratie, revolutie - alles komt voorbij.
Je zou denken dat zoveel abstracte thema’s een vreselijk oppervlakkige documentaire opleveren, maar het tegendeel is waar. De documentaire volgt namelijk een aantal van Zuid-Afrika’s bekendste - en eloquentste - kunstenaars. Die schilders, musici, fotografen en modeontwerpers zijn allemaal dagelijks bezig die abstracte thema’s in een concrete vorm te gieten. En dat maakt dat ze geweldig onder woorden kunnen brengen waar het schuurt in het Zuid-Afrika anno nu.
Zo raakt de documentaire aan de problemen van de Zuid-Afrikaanse LHBTQIA-gemeenschap, die te maken krijgt met haatmisdrijven. Aan de problemen van de zwarte bevolking, die nog altijd gemiddeld zes keer zo weinig verdient als witten. En aan de problemen van de blanken, die met een collectief schuldgevoel worstelen - kunnen zij zich echte Afrikanen noemen?
De film gaat over de angst die Zuid-Afrika nog altijd verdeelt, door de ogen van mensen die die angst overwinnen.
Update: de film is nu niet meer te bekijken. Het laatste weekend van de maand komt een nieuwe film online. Hier vind je nu de trailer van Shield and Spear, die we in augustus keken.
Nog niet genoeg reden om de film te kijken? Luister dan naar de geweldige soundtracks: muziek van de artiesten die in de documentaire aan het woord komen.
Meer over Zuid-Afrika?
Komt een land bij de dokter
Michelle van TongerlooAls straatarts ziet Michelle van Tongerloo dagelijks hoe ingewikkeld helpen is geworden. In haar boek Komt een land bij de dokter laat ze zien hoe het beter kan.
