Wie heeft de macht in de muziekindustrie? Met jullie wil ik dat uitzoeken

Er is een beroemd gezegde in de muziekindustrie: ‘Als het aankomt op de race om nieuwe technologieën te adopteren, eindigt de muziekindustrie net na de Amish.’

Of het nu gaat over de transitie van bladmuziek naar grammofoon, de opkomst van radio of de introductie van de cd, keer op keer heeft de industrie zich verzet voordat ze het potentieel zag. Echt verrassend is de schrikreactie van de industrie op alle digitale innovaties van de afgelopen vijftien jaar dus niet.

Tegelijk is de angst niet onbegrijpelijk. De muziekindustrie was namelijk een van de eerste bedrijfstakken die de ontwrichtende kracht van het internet ervoer. Technologiebedrijven als Apple, Amazon en Alphabet hebben het veld voorgoed veranderd. Grote artistieke én financiële belangen maken het dan ook een rijk onderwerp.

Het vreemde is dat de Nederlandse muziekjournalistiek daar weinig mee doet. Recensies en interviews met bands zijn de regel, geldstromen volgen en macht in kaart brengen de uitzondering.

Dat wil ik veranderen. Wie heeft de macht in de muziekindustrie?

Hoe ik hier ben gekomen

Op de middelbare school begon ik als rapper. Daarna kwamen de open podia. Tijdens mijn studie culturele antropologie leerde ik gitaar spelen en ontdekte ik de Amsterdamse singer-songwriterscene. Sindsdien werk ik als muzikant, organisator en radiomaker.

Al die tijd heb ik me verbaasd over het gebrek aan kennis in en over de muziekwereld. Zo leek niemand een idee te hebben hoe Buma/Stemra werkt, waar(om) je subsidie aan kan vragen of wat een muziekuitgever doet.

Daarbij was iedere scene een bubbel. Rappers en singer-songwriters kwamen elkaar bijvoorbeeld nooit tegen. We wisten niet waar anderen mee bezig waren. We wisten het amper van onszelf.

Omdat de muziekwereld voor zowel muzikant als publiek erg onoverzichtelijk was, wendden beide zich voor verheldering tot muziekwedstrijden. Wedstrijden hadden namelijk wél kennis van en kennissen in de industrie. En voor het publiek reduceerden talentenjachten de enorme pool aan aspirant-muzikanten tot een overzichtelijk format.

Media benaderen muzikanten als fans en de industrie als collega’s

Ik was sceptisch over de invloed van muziekwedstrijden maar las er zelden een goede analyse over. Waar waren de muziekjournalisten? Onder andere in de jury’s van diezelfde wedstrijden. Natuurlijk zijn er uitzonderingen, maar de meeste media benaderen muzikanten als fans en de industrie als collega’s.

Ik besloot zelf op onderzoek te gaan. Ik begon te bloggen over de politieke en economische kant van de muziekindustrie.

Begin 2016 presenteerde ik mijn ideeën op de eerste pitchdag van De Correspondent. Ik mocht aan de slag, en in mijn eerste stuk onderzocht ik de verdeling van streaminginkomsten aan de hand van de zomerhit ‘Drank & Drugs.’

Hoeveel dat eerste artikel los zou maken, had ik niet aan zien komen. Tal van experts en geïnteresseerden benaderden mij met vragen, inzichten, enthousiasme en kritiek. Had de research nog gevoeld als puzzelstukjes zoeken in het donker met een zaklamp, de publicatie plaatste een schijnwerper op mijn thema.

Sindsdien heb ik nog drie stukken geschreven. Over hoe platenlabels vat krijgen op het internet, waarom de muziekindustrie de auteurswet wil veranderen en hoe headliners het budget van Pinkpop opslokken. Nu gaat De Correspondent me onderwijzen in haar vorm van journalistiek. Journalistiek die een nieuw licht werpt op structurele kwesties.

Hoe we samen verder kunnen

Terwijl het Correspondent College me leert over journalistiek, wil ik ook blijven leren over de muziekindustrie. Daarom wil ik jullie vragen mee te blijven praten. Ik kan onmogelijk meer over de muziekindustrie weten dan alle lezers van De Correspondent bij elkaar opgeteld. Jullie vragen en inzichten kunnen leiden tot interessante discussies en nieuwe stukken.

Op dit moment werk ik aan een stuk over de meest onderbelichte machthebbers van de industrie: muziekuitgeverijen. Als je niet weet wat een muziekuitgever doet, ben je in de meerderheid. Maar ze behoren tot de grondleggers van de muziekindustrie en hebben in recente jaren een ware renaissance doorgemaakt.

Op dit moment werk ik aan een stuk over de meest onderbelichte machthebbers van de industrie: muziekuitgeverijen.

Ook verdiep ik me in de machtsstrijd tussen de ‘oude’ en de ‘nieuwe’ muziekindustrie. Kunnen de platenlabels en Buma/Stemra’s van de wereld op den duur vat houden op een muziekindustrie waar techbedrijven als Apple en YouTube de boventoon voeren?

Nog een kwestie die ik wil aankaarten is hoe we die nieuwe muziekindustrie naar onze hand kunnen zetten. Hoe overleef je als muzikant en waar vind je als publiek wat je zoekt? Met andere woorden: hoe vinden de eenentwintigste-eeuwse maker en luisteraar elkaar?

En dan heb ik het nog niet gehad over Amazon, Bandcamp, de blockchain, subsidies of Kobalt. Allemaal partijen wier relatie tot de muziekwereld volgens mij aandacht verdient. Kortom, er valt nog een heleboel over de muziekindustrie te vertellen en daar kan ik jullie hulp goed bij gebruiken.

Tussendoor zal ik jullie met notities op de hoogte houden van mijn zoektocht, de belangrijkste ontwikkelingen in de muziekindustrie en de opvallendste vragen en inzichten van lezers. Stuk voor stuk brengen we zo de winnaars en verliezers van de muziekindustrie in kaart.

Mijn eerdere verhalen: