De VVD misleidt de kiezer met een filmpje vol klimaatbeleid waar ze zelf tegen stemde

Vrijdag publiceerde de VVD een filmpje met actiepunten om ‘écht iets te doen tegen klimaatverandering.’ Bijvoorbeeld schone technologie ontwikkelen en de afspraken uit het klimaatakkoord van Parijs nakomen.

Youtube plaatst cookies bij het bekijken van deze video Bekijk video op Youtube

Maar de punten die de VVD in het filmpje maakt, staan lijnrecht tegenover het stemgedrag van de VVD in de Tweede Kamer.

Ik heb het stemgedrag en de programma’s van alle partijen geanalyseerd en concludeer dat juist de VVD weinig aan klimaatactie doet. Ik was dan ook zeer verbaasd toen ik het VVD-filmpje zag. De beloftes die de partij in het filmpje doet, staan haaks op het eigen stemgedrag van de afgelopen kabinetsperiode.

Punt voor punt:

De VVD zegt in het filmpje dat er strengere Europese regels moeten komen. Maar:

• De VVD stemde in de Tweede Kamer tegen bindende Europese doelstellingen voor duurzame energie en energiebesparing.^*
• De VVD stemde ook tegen een oproep aan de regering om in Brussel ‘niet akkoord te gaan met minder dan een onvoorwaardelijk CO2-reductiedoel van 40% in 2030.’^*
• En in Brussel ging de VVD akkoord met een zwak compromis voor hervorming van de emissiehandel.

De VVD zegt in het filmpje dat vervuilers moeten worden aangepakt en schone bedrijven beloond. Dat staat ook in het VVD-programma. Maar:

• De VVD stemde vorig jaar tegen een motie^* om energiebesparing in de industrie af te dwingen.
• De VVD zegt in het programma niets over het intrekken van de belastingvoordelen die grootverbruikers nu genieten (een praktijk waar bijvoorbeeld GroenLinks vanaf wil).
• De VVD zegt in het programma ook niets over het vergroenen van de belastingen, wat ertoe zou leiden dat CO2-intensieve consumptie duurder wordt (iets waar bijvoorbeeld de ChristenUnie voor pleit).

De VVD zegt in het filmpje dat er ‘schone nieuwe technologie’ moet worden ontwikkeld. Investeringen in duurzame energie kunnen tot 2030 zeker 17 procent^* van de nodige CO2-reductie veiligstellen. Onder VVD-minister Henk Kamp zijn er flinke stappen gezet in de uitvoering van het Energieakkoord, wat bijvoorbeeld tot substantieel meer windmolenparken op zee zal leiden. Maar:

• In de Tweede Kamer stemde de VVD herhaaldelijk tegen bindende Europese doelstellingen voor duurzame energie.^*
• De VVD trekt geen extra geld uit voor het subsidiëren van duurzame energie en wil de huidige subsidieregeling zelfs budgettair begrenzen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld D66, die er 4,4 miljard euro per jaar extra^* voor wil uittrekken.
• Het beleid dat de VVD voorstelt leidt niet tot de afvang en opslag van CO2.^*
• De VVD laat het – in tegenstelling tot GroenLinks, D66, Partij voor de Dieren en de PvdA – na om te pleiten voor een groene investeringsbank die ‘schone nieuwe technologie’ zou ondersteunen.
• De oudste en minst innovatieve vorm van groene energie – het verstoken van hout – kan juist wel op de steun van de VVD rekenen.

De VVD zegt in het filmpje dat we de klimaatafspraken uit Parijs moeten nakomen. Maar:

Het beleid dat de VVD zelf in het programma voorstelt, komt niet eens in de buurt van wat nodig is om de doelen van Parijs te halen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) rekende de milieu-effecten van zeven partijprogramma’s door. De VVD kwam als slechtste uit de bus: de plannen van de partij leiden niet tot extra CO2-reductie ten opzichte van bestaand beleid,^* en de VVD neemt – van deze zeven partijen – de minste maatregelen om de overschakeling naar een duurzaam energiesysteem te versnellen.^*

De VVD zegt in het filmpje dat het Europese emissiehandelssysteem moet worden hervormd.

Dit is het ingewikkeldste punt in het filmpje. De VVD legt het zo uit: ‘Als we in Nederland iets goeds doen tegen het broeikaseffect, door bijvoorbeeld kolencentrales te sluiten, of een windmolenpark te bouwen, mag er ergens anders in Europa méér CO2 worden uitgestoten. Dat is belachelijk en moet dus veranderen.’

De VVD beschrijft hier het ‘waterbedeffect’ in het Europese emissiehandelssysteem. Dat systeem werkt met verhandelbare ‘uitstootrechten’ en is bedoeld om CO2-uitstoot zodanig te beprijzen dat fossiele energie het aflegt tegen duurzame alternatieven.

In het programma schrijft de VVD dat uitstootrechten uit de markt moeten worden gehaald als bijvoorbeeld een kolencentrale wordt gesloten (iets waar de partij overigens herhaaldelijk tegen stemde).^* De vermeden uitstoot op de ene plek leidt dan niet tot extra uitstoot elders in Europa - de huidige situatie die de VVD in het filmpje ‘belachelijk’ noemt.

Maar:

• In mei 2016 stemde de VVD tegen een motie^* die precies dit wilde regelen.
• De VVD stemde in 2015 ook tegen twee andere moties^* die de regering vroegen de ‘weglekeffecten’ van het sluiten van kolencentrales te onderzoeken.

Conclusie: een misleidend filmpje

De klimaatparagraaf in het VVD-programma bevat een aantal goede ideeën en VVD-minister Henk Kamp heeft grote stappen gezet voor de verduurzaming van de Nederlandse energievoorziening.

Maar in feite voerde Kamp beleid uit dat eerder in het Nationale Energieakkoord en door de PvdA was uitgedacht. Als je kijkt naar het daadwerkelijke stemgedrag van de VVD, dan draagt dat er niet aan bij ‘dat de CO2-uitstoot écht naar beneden gaat.’

De VVD is, kortom, de status-quo-partij als het om het klimaat gaat. Het campagnefilmpje is daarom misleidend, of erger nog: kiezersbedrog. Want al het beleid dat de partij in het filmpje zegt te willen, heeft het eerder geprobeerd te blokkeren.

Enkele dagen na deze factcheck verscheen mijn artikel met daarin ook een analyse van de programma’s en het stemgedrag van de andere partijen. Ook in deze podcast bespraken we de verschillen tussen de partijen.

Meer over de verkiezingen?