Door deze filmpjes luister je met nieuwe oren naar de Top 2000
Waar komt toch die galm vandaan in muziek uit de jaren tachtig? En wat maakt een schijnbaar afschuwelijk album een meesterwerk? Ik leerde het door Earworm, een verslavend goede YouTubeserie.
Iedereen kent het typische geluid van percussie uit de jaren tachtig. Die galm op Top 2000-hits als ‘Purple Rain’ en ‘Born in the U.S.A.’ Maar wist je dat de uitvinding ervan een ongelukje was?
Het gebeurde in 1979. Peter Gabriel en Phil Collins van de band Genesis waren een album aan het opnemen. In de studio hing een microfoon om met de technicus te praten. Toevallig stond deze aan terwijl Collins zat te drummen - en daar was de microfoon technisch gezien niet op berust. Het resultaat was een korte maar krachtige galm, die bekend zou komen te staan als gated reverb. Het startschot van de jaren tachtig.
Hoe ik dit weet? Ik kreeg een aflevering doorgestuurd van Earworm, een serie YouTubevideo’s van online medium Vox. In iedere aflevering vertelt producer Estelle Caswell verhalen achter iconische liedjes en geluiden. En dat doet ze erg goed.
Earworm krijg je niet uit je hoofd
Een oorwurm is een stukje muziek dat je moeilijk uit je hoofd krijgt. Een beetje zoals ik de filmpjes van Earworm niet uit het mijne krijg. Het maakt niet uit of ik van tevoren nieuwsgierig ben naar het precieze onderwerp, Caswell maakt me wel nieuwsgierig.
Zo zou ik vroeger nooit naar het hele album Trout Mask Replica van Captain Beefheart hebben geluisterd. Maar toen keek ik de aflevering ‘Waarom dit afschuwelijk klinkende album een meesterwerk is.’ Daarin zag ik hoe de band op virtuoze wijze liedjes maakt van nagenoeg onverenigbare ritmes en melodieën.
En zo nam ikfade-outs in muziek altijd voor lief tot de aflevering ‘Waarom meer popliedjes met een fade-out zouden moeten eindigen,’ waarin ik leerde hoe revolutionair de eerste fade-out was (het effect werd gecreëerd door de deur naar het koor langzaam te sluiten).
Het enige minpuntje van Earworm: er zijn nog maar zeven afleveringen.
Er is meer dan muziek alleen
Gelukkig heeft Vox nog meer muziekfilmpjes, bijvoorbeeld in Vox Pop en Vox Culture. In deze playlists vind je filmpjes over het akkoord dat kerstliedjes kerstig maakt en een geluidsillusie die je vaak terughoort in spannende filmscènes.
Maar ook filmpjes over hoe Homer Simpson de stagnerende middenklasse symboliseert. Of waarom het vaak tragisch afloopt met lesbische personages op televisie.
Vox maakt namelijk video’s over allerlei onderwerpen. Naast cultuur, heeft het medium YouTubeplaylists over sport, klimaat, gezondheid, noem maar op. Voor het gemak is er ook een playlist met ‘het beste van.’
Met nieuwe oren naar muziek luisteren
Toch kom ik steeds terug bij Earworm. Vooral sinds die video over de galm van de jaren tachtig. Het fascineert me dat zo’n iconisch geluid - dat de afgelopen jaren weer helemaal hip is onder popsterren als Beyoncé, Rihanna en Carly Rae Jepsen - zo lukraak ontstond.
Ik kijk uit naar de volgende video in de reeks. En in de tussentijd luister ik met nieuwe oren naar The Boss.
Meer lezen?
Een avond over het mbo
Theatertour Karim AmgharKarim Amghar bespreekt met verschillende experts hoe we het mbo – het Meest Belangrijke Onderwijs – meer kunnen waarderen. Kom je ook?
