Cijfers zijn als zeepjes: knijp er te hard in en ze glippen uit je handen

De meeste mensen kun je vrij effectief wegjagen door tegen ze te zeggen: ‘sta-ti-stiek’.

Natuurlijk is dat onterecht en natuurlijk weten die mensen die zich dan uit de voeten maken dat ook. Maar ze maken zich nog steeds uit de voeten.

Sanne Blauw, die econometrie studeerde, drinkt al haar hele leven cijfers. Sterker nog, ze voelt zich enorm op haar gemak in de wereld van de getallen, en in Het bestverkochte boek ooit (met deze titel) probeert ze haar liefde voor het getal over te brengen.

Maar er is ook een keerzijde. Cijfers zijn als zeepjes, schrijft Sanne in haar boek: knijp er te hard in en ze glippen uit je handen. We zijn soms zo obsessief bezig met meten dat de cijfers hun doel voorbijschieten.

Hoe langer ik bezig was, hoe meer ik erachter kwam dat het over macht en over psychologie gaat

Tijd om de rol van cijfers kritisch te bekijken. En daarbij gaat het om meer dan alleen statistiek. Sanne: ‘Hoe langer ik bezig was met mijn boek, hoe meer ik erachter kwam dat cijfers ook over macht en over psychologie gaan. We willen graag de cijfers zien die ons gevoel bevestigen. Als dat niet gebeurt, worden we boos of schuiven we ze terzijde.’

‘Ik ben ook mezelf steeds meer gaan betrappen op die fouten’, vervolgt ze. Na een grote studie over de schadelijkheid van alcohol wilde Sanne, die graag een glas wijn drinkt, het onderzoek onmiddellijk begraven. Een verband is nog niet hetzelfde als causaliteit, sprak ze zichzelf toe. Op naar het volgende wijntje met vrienden in de kroeg. Sanne: ‘We gebruiken cijfers niet per se alleen om de wereld beter te leren kennen, maar ook om onze identiteit te bevestigen.’

Een stevig gesprek over hoe je sceptisch kunt omgaan met cijfers zonder door te schieten in verlammend wantrouwen.

Lees ook: