‘The last desperate fart of a dying corpse.’ Zo zanger Thom Yorke van de band Radiohead in 2013 naar Spotify.

Zoals vindt Yorke dat streaming te weinig oplevert. Ook ziet hij Spotify als deel van de oude muziekindustrie, die ieder moment kan worden weggevaagd door de online revolutie.

Schijn bedriegt, zo blijkt nu.

Ten eerste behoren streamingdiensten wel degelijk tot de nieuwe muziekindustrie. Ze geven vorm aan de digitale toekomst van muziek. Ten tweede gaat het beter met de oude industrie (denk: alles wat al bestond vóór 2000) dan Yorke dacht.

Platenlabels hadden het moeilijk omdat de cd-verkoop instortte, maar bleven verdienen en de groeide. Inmiddels zijn zelfs de labels opgekrabbeld. hoe zij grip krijgen op streaming, nu worden ze er rijk van.

Kinderen luisteren naar muziek in Cardiff. Foto: Hulton-Deutsch Collection / Corbis via Getty Images

De machtigste man in de muziek

Toen Lucian Grainge in 2011 aantrad als CEO van Universal, daalden de inkomsten al jaren. Nu beleeft ‘s werelds grootste platenlabel sinds 2008.

Deze kentering dankt Grainge aan streaming, dat inmiddels goed is voor van Universals muziekverkoop.

In de eerste negen maanden van 2016 heeft Universal 1,1 miljard dollar aan streaming verdiend, nu al een nieuw jaarrecord. Gaat het dus goed met streamingdiensten? Niet per se: als je uitzoomt hebben vooral grote labels er baat bij.

Wie de rechten heeft, wint

De drie grootste platenlabels hebben de rechten op het gros van de populaire muziek. Daarom hebben streamingdiensten deals met alle drie nodig. Zonder Warner geen Madonna, Coldplay of Ed Sheeran. Zonder Sony geen Beyoncé, Sia of Adele. Zonder Universal geen Rihanna, Drake of Justin Bieber.

Een vrouw luistert naar muziek op een beurs in Duitsland, 1958. Foto: Keystone / Getty Images

Hierdoor hebben de Grote Drie een sterke onderhandelingspositie, die ze benutten door vooruitbetalingen te bedingen. Deze vooruitbetalingen krijgen ze, ongeacht hoeveel streaming vervolgens écht oplevert.

Dus als een streamingdienst 30 miljoen dollar betaalt aan Universal en vervolgens maar 10 miljoen verdient, heeft Universal nog steeds Geen wonder dat Lucian Grainge de machtigste man in de muziekindustrie is.

Dit zie je terug bij Spotify. is diens omzet bijna verdrievoudigd, maar diens verliezen zijn in diezelfde tijd ruim Dat lees je goed, Spotify maakt ieder jaar verlies. 173,1 miljoen euro in 2015.

Spotify heeft lang gezegd 70 procent van zijn omzet te betalen aan In de praktijk is dat, eerder 83 procent. Zo wordt winst wel een érg moeilijke opgave.

De slag om de muzikant

Om geld te verdienen in de muziekindustrie, heb je muziek nodig. En dus: muzikanten. Daar vechten labels en streamingdiensten dan ook om.

In 2013 ziet Thom Yorke Spotify als vijand van de vooruitgang. Begrijpelijk, in zoverre dat de grote labels aandelen in Spotify hebben en zoveel mogelijk van hun

Het is ook ironisch, aangezien Spotify net als Yorke juist botst met de labels doordat Grainge en andere labelbazen Spotify een Is het niet logischer als Yorke en Spotify bondgenoten worden? En als streamingdiensten direct met makers werken (zoals Netflix dat al jaren doet voor films en series), kunnen ze dan zonder labels?

Het was niet de eerste keer dat Apple voor label speelde

Een paar streamingdiensten lijken met dit idee te spelen. Dit jaar hebben zij de labels meer dan eens buitenspel gezet. Apple Music kaapte Frank Ocean bijvoorbeeld weg bij Universal.

Op 19 augustus verscheen Endless, het laatste album dat Ocean contractueel aan Universal verplicht was. Eén dag later werd de aandacht voor Endless overschaduwd door een tweede album van Ocean, Blonde, dat onaangekondigd bij Apple Music uitkwam.

Het was niet de eerste keer dat Apple voor label speelde. Dat deed het ook met die verschillende labels afsloeg en zijn album door Apple liet financieren.

Ook YouTube zet stappen om onafhankelijk van Universal en co. te functioneren. Het dochterbedrijf van Google heeft de afgelopen jaren gedaan om een geheel nieuwe muziekindustrie te bouwen.

Ondertussen worden steeds meer hoge posities bij streamingdiensten uit de oude industrie. Apple heeft Jimmy Iovine en YouTube heeft Lyor Cohen. Industrieveteranen die vroeger ieder een dochterlabel van Universal bestuurden.

Charles Aldous of Eastbourne met een deel van zijn verzameling platenspelers in 1972. Foto: Hulton Archive / Getty Images

Hoe nu verder?

Als Apple en YouTube zo doorgaan, kan Universal het moeilijk krijgen. Toch, reken er niet op dat Universal binnenkort verdwijnt. Met de muziekrechten die het bezit, kan het nog lang een onvermijdbare tussenpartij blijven. Dat is wat muziekuitgeverijen met succes doen sinds de jaren vijftig.

Voor muzikanten is dat misschien maar goed ook. Anders zouden streamingdiensten het label en de winkel inéén zijn. Juist de scheiding van die twee machten biedt mogelijkheden. Kijk maar naar Frank Ocean, die Apple tegen Universal uitspeelt. Pijnlijk voor Lucian Grainge, maar ook een signaal wat er gebeurt als zijn muzikanten ontevreden raken. Tegelijk toont het streamingdiensten wat er kan gebeuren als je muzikanten een goed aanbod doet.

En Thom Yorke heeft na lang onderhandelen de strijdbijl begraven. Wie het nieuwste album van Radiohead wil horen, kan nu terecht op Spotify en andere streamingdiensten.

Lees ook:

Zo kregen platenmaatschappijen vat op het internet Muziek streamen levert platenmaatschappijen al bijna meer op dan fysieke verkoop. Een van de sleutels voor dat succes: playlists. Want platenmaatschappijen blijken daar veel invloed op te kunnen uitoefenen. Lees mijn verhaal hier terug Wat de opbrengsten van ‘Drank & Drugs’ leren over de muziekindustrie van nu Wie heeft in de muziekbusiness de touwtjes in handen? Om daar achter te komen, volgde ik het geld van de monsterhit ‘Drank & Drugs’ van de rappers Lil’ Kleine en Ronnie Flex. Wat levert die hit op? En wie krijgt wat? Het onderzoek laat vooral zien: de muziekwereld kan veel transparanter. Lees mijn verhaal hier terug De echte winnaars van de muziekindustrie zie je nooit. En dat heeft een reden Je leest vaak over platenlabels als TopNotch en zelden over muziekuitgeverijen als Imagem. Maar iedere keer dat je luistert naar ‘Oops!... I Did It Again,’ ‘Uptown Funk,’ ‘Get Lucky’ of ‘The Sound of Music,’ verdient dit machtige bedrijf geld. Tijd het te leren kennen. Lees mijn verhaal hier terug