Anne
de Blok
Michiel
de Hoog
Maurits
Martijn
Maart 2020. Het coronavirus is in Nederland, een catastrofe dreigt. Tenzij er mondkapjes komen. Politiek, publiek en media eisen actie – en snel ook.
Honderden miljoenen worden uitgegeven. Veel te veel, luidt het vernietigende oordeel achteraf. Een groot deel van de spullen blijkt ook nog eens onbruikbaar.
Wij volgden anderhalf jaar lang meer dan honderdvijftig betrokkenen – zorginkopers, ambtenaren, gelukszoekers. Zij schetsen een complexe werkelijkheid, waarin paniek, improvisatie en beeldvorming overheersten – en geven zo een fascinerend inzicht in hoe Nederland opereert in crisistijd.
Deel
I
Blinde paniek
Over het acuutste probleem van Nederland – het tekort aan mondkapjes – bleek de overheid nauwelijks te hebben nagedacht. Een Rotterdamse inkoper sprak zijn verbazing hardop uit. Waarop de overheid hem een vraag stelde: wil jij voor ons mondkapjes inkopen?
4 jan 2020
ANP bericht over ‘mysterieuze virale longontsteking’ in de Chinese stad Wuhan.
24 jan 2020
Eerste OMT-bijeenkomst over covid-19.
7 feb 2020
WHO waarschuwt voor wereldwijd tekort aan mondkapjes.
27 feb 2020
Medische mondkapjes waren het nieuwe goud. Nu liggen er miljoenen te verstoffen. Ik zocht uit hoe dat kan
Door een acuut mondkapjestekort dreigt in maart 2020 een catastrofe in de zorg. In het afgelopen anderhalf jaar volgde ik meer dan 150 hoofdrolspelers in hun koortsachtige jacht op mondkapjes en ging zo steeds beter begrijpen hoe Nederland werkt in crisistijd. De komende maanden doe ik deze reconstructie in verschillende verhalen uit de doeken als jullie nieuwe correspondent Coronacrisis.
Lees of luister dit verhaal
3 mrt 2020
Frankrijk legt beslag op alle mondkapjes die in het land aanwezig zijn.
4 mrt 2020
Duitsland verbiedt export van alle medische beschermingsmiddelen.
4 mrt 2020
Spoedoverleg op ministerie van VWS over tekorten aan beschermingsmiddelen.
4 mrt 2020
1 man, 2 weken, 3 miljoen mondkapjes: hoe één ‘simpel inkopertje uit Rotterdam’ de Nederlandse zorg moest redden
Op papier was Nederland klaar voor een pandemie. Maar toen die zich in maart 2020 aandiende, bleek een ding door niemand voorzien: een gigantische vraag naar mondkapjes. Inkoper René Dullaart van het Erasmus Medisch Centrum kreeg bij toeval de bijna onmogelijke opdracht om een paar miljoen mondkapjes voor de zorg te regelen – en liever vandaag dan morgen. De inzet: voorkomen dat ziekenhuizen hun deuren moesten sluiten.
Lees of luister dit verhaal
5 mrt 2020
Verschillende Tweede Kamerfracties luiden de noodklok over mondkapjestekorten.
6 mrt 2020
Eerste dode door coronavirus in Nederland.
8 mrt 2020
Erasmus MC deelt voor het eerst eigen voorraad mondkapjes met andere ziekenhuizen.
11 mrt 2020
WHO meldt dat de corona-uitbraak officieel een pandemie is.
15 mrt 2020
Waarom de Nederlandse overheid dealde met mondkapjescowboys (en zwaar geschut paraat had om haar inkopers te beschermen)
Inkopers van het Erasmus Medisch Centrum proberen in maart 2020 namens Nederland wanhopig mondkapjes te kopen. Al snel beseffen ze: alleen als we grote financiële risico’s nemen, maken we kans op kapjes. Het brengt de overheid in een spagaat: wat als er miljoenen naar oplichters gaan?
Lees of luister dit verhaal
16 mrt 2020
Mark Rutte spreekt vanuit het Torentje de Nederlandse bevolking toe.
17 mrt 2020
‘Over een paar dagen zijn alle mondkapjes in Nederland op’, waarschuwt het Landelijk Netwerk Acute Zorg.
18 mrt 2020
Minister Bruins wordt onwel tijdens Kamerdebat. Idee van een landelijke inkooporganisatie voor mondkapjes ontstaat.
21 mrt 2020
‘Regel het gewoon.’ Hoe een handelaar in wegwerpbestek Nederland aan miljoenen mondkapjes hielp
Maart 2020. Een zorginfarct dreigt, tenzij er nú mondkapjes komen. Een wat paniekerige overheid zet alle ballen op een Wijchense handelaar in wegwerpvorkjes. Hij krijgt voor elkaar wat de overheid tot dan toe niet was gelukt: de import van miljoenen mondkapjes uit China – voor volk, vaderland én zijn eigen bankrekening. Niet veel later wordt driekwart van de mondkapjes afgekeurd. Nu doet hij zijn verhaal.
Lees of luister dit verhaal
23 mrt 2020
Eerste ‘officiële’ dag van het Landelijk Consortium Hulpmiddelen (LCH) in Leusden.
Deel
II
Georganiseerde chaos
Te midden van de mondkapjeschaos richtten zorg, markt en staat een organisatie op die beschermingsmiddelen moest inkopen om zo een ramp af te wenden: het Landelijk Consortium Hulpmiddelen.
Een reconstructie van een bijzondere start-up die het land moest redden. Hoe ging dat? Was het een succes? En waarom is er zo vreselijk veel geld uitgegeven?
23 mrt 2020
Wat je ziet als je uitzoomt van #sywertgate en #hugomoetweg. Reconstructie van een nationale mondkapjescrisis
In de beoordeling van de coronabestrijding gaat veel aandacht uit naar één omstreden zaak. Sywert van Lienden en zijn twee zakenpartners verdienden miljoenen aan de verkoop van mondkapjes aan de Nederlandse overheid. Maar door die focus op Van Lienden en zijn compagnons blijven veel andere – grotere – vragen over de mondkapjescrisis onderbelicht. Want de overheid gaf in diezelfde paniekerige beginfase van de pandemie maar liefst twee miljard euro uit aan beschermingsmiddelen. Kopen, kopen, kopen, luidde de politieke opdracht, zelfs nadat de inkopers zeiden dat dat al lang niet meer nodig was. Het leeuwendeel van de beschermingsmiddelen ligt nog altijd te verstoffen in magazijnen. Waarom bleef de overheid maar mondkapjes inkopen? Welke rol speelden media en politiek daarin? En: was er eigenlijk wel een mondkapjestekort? Wat zie je als je uitzoomt van #sywertgate en #hugomoetweg?
Lees of luister dit verhaal
28 mrt 2020
682.000 slechte Chinese mondkapjes teruggeroepen uit Nederlandse ziekenhuizen.
7 apr 2020
‘Stille ramp voltrekt zich achter de muren van veel zorginstellingen’, schrijft het Eindhovens Dagblad.
13 apr 2020
Nieuw verdeelmodel voor beschermingsmiddelen van kracht.
17 apr 2020
13 miljoen mondkapjes op voorraad bij het LCH, nog 19 miljoen onderweg en 100 miljoen in bestelling. De politieke opdracht blijft: kopen.
22 apr 2020
Het LCH sluit mondkapjesdeal met Sywert van Lienden en partners voor 100,8 miljoen euro.
25 apr 2020
RTL Nieuws: ‘Mondkapjes bereiken thuiszorg en verpleeghuizen niet ondanks nieuw verdeelmodel’.
30 apr 2020
Rob van der Kolk (LCH) vertelt de Tweede Kamer over het LCH. Boodschap: ‘Er is voldoende’.
1 mei 2020
VWS geeft de opdracht om door te blijven kopen tot 1 miljard chirugische mondkapjes.
3 jun 2020
Persconferentie van Martin van Rijn en het LCH in een loods in Vianen. Boodschap: ‘Er liggen nu echt genoeg mondkapjes‘.
Deel
III
Lees verder
Luisteren: Alle verhalen van ons onderzoeksproject Operatie Mondkapje bij elkaar
Wij doken de afgelopen maanden in de mondkapjescrisis die Nederland begin 2020 in z’n greep had. Vandaag: alle reconstructies die tot nu toe verschenen bij elkaar, voorgelezen en ingeleid door ons.
Lees of luister dit verhaal
Een pandemie als deze? Die is te voorkomen, zegt deze arts
Arts en infectieziektebestrijder Richard Hatchett investeerde als topman van een groot fonds al vroeg in 2020 in de vaccins van Moderna en AstraZeneca. Een nieuwe pandemie is volgens hem te voorkomen. Daar zijn drie dingen voor nodig: vroege detectie, directe maatregelen zoals mondkapjes en lockdowns, en snelle vaccins.
Lees of luister dit verhaal
Geen mondkapjes of onveilige mondkapjes? Dit rapport laat zien voor welk dilemma pandemiebestrijders stonden
Uit een RIVM-rapport dat vandaag verschijnt blijkt dat zorgmedewerkers aan het begin van de pandemie mogelijk met onveilige mondkapjes hebben gewerkt. Maar het enige alternatief op dat moment was geen mondkapjes.
Lees of luister dit verhaal
Amateurisme? Paniekvoetbal? Onkunde? Deze oud-baas van VWS laat je heel anders kijken naar de aanpak van de coronacrisis
De overheid leverde vanaf het uitbreken van de pandemie ‘topprestaties’, zegt Erik Gerritsen, die als hoogste ambtenaar het ministerie van VWS tot 1 juni 2021 leidde. Hij blikt terug op de aanpak van de coronacrisis. Opgepast: je zou na het lezen van dit interview weleens milder kunnen gaan denken over het Nederlandse coronabeleid.
Lees of luister dit verhaal
Hoe konden mondkapjes zo schaars zijn aan het begin van de pandemie?
Inmiddels zit Nederland met bergen medische mondkapjes, maar in het voorjaar van 2020 dreigde de zorg nog vast te lopen door een tekort. Hoe kon dat gebeuren? En (hoe) is een mondkapjestekort voortaan te voorkomen?
Lees of luister dit verhaal
Hoe goed werken mondkapjes? Dat is nog altijd de vraag (en maak daar maar eens beleid op)
Mondkapjes zijn weer verplicht in de supermarkt en andere winkels. Het beleid volgt de wetenschap, is het veelgehoorde mantra tijdens de coronapandemie. Maar wat als de wetenschap geen pasklare antwoorden heeft, zoals bij de vraag: hoeveel zin heeft het dragen van een mondkapje?
Lees of luister dit verhaal
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Anne de Blok – Correspondent
Michiel de Hoog – Correspondent
Maurits Martijn – Correspondent
Rosan Smits – Adjunct-hoofdredacteur
Edivania Lopes Duarte – Redactioneel projectmanager
Leon de Korte – Redactioneel vormgever
Luka van Diepen – Redactioneel vormgever
Sharon Coone – Redactioneel vormgever
Heleen Emanuel – Datajournalist
Lise Straatsma – Beeldredacteur
Jeroen Breen – Redactioneel developer
Gerard Konings – Frontend developer
Lode Claassen – Lead developer
Maaike Goslinga – Redactiechef
Robin Eggens – Transcribeerder
Adeline Schöne – Illustrator
Jacco Prantl – Audioredacteur
Riffy Bol – Algemeen redacteur
Malouk van der Velden – Campagneleider
Jan Bruin – Campagneleider
Anna Vossers – Eindredacteur
Dit onderzoek wordt gesteund door de Correspondent Foundation
en het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
Michiel de Hoog – Correspondent
Maurits Martijn – Correspondent
Rosan Smits – Adjunct-hoofdredacteur
Edivania Lopes Duarte – Redactioneel projectmanager
Leon de Korte – Redactioneel vormgever
Luka van Diepen – Redactioneel vormgever
Sharon Coone – Redactioneel vormgever
Heleen Emanuel – Datajournalist
Lise Straatsma – Beeldredacteur
Jeroen Breen – Redactioneel developer
Gerard Konings – Frontend developer
Lode Claassen – Lead developer
Maaike Goslinga – Redactiechef
Robin Eggens – Transcribeerder
Adeline Schöne – Illustrator
Jacco Prantl – Audioredacteur
Riffy Bol – Algemeen redacteur
Malouk van der Velden – Campagneleider
Jan Bruin – Campagneleider
Anna Vossers – Eindredacteur
Dit onderzoek wordt gesteund door de Correspondent Foundation
en het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.
